" نخستین یادمان فرهیختگان دانش سیاست" در مصاحبه با دبیر همایش

ویژه نامه  همایش " نخستین یادمان فرهیختگان دانش سیاست"" ، 1390/12/17                                                                                                                       مصاحبه از: علی بایراملو    دانش سیاست به مثابه دانشی میان رشته ای و با کارویژه های تحلیلی، تبیینی و تجویزی و نیز تاثیر گذار  بر حوزه تصمیم سازی، سیاستگذاری و اجراء، متاسفانه عملا در کشور به فراموشی سپرده شده و کم و بیش دچار بی مهری است و از منزلتی که شایسته آن است برخوردار نیست و باز هم علیرغم فضای به شدت سیاسی جامعه ایران، "سیاست به مثابه یک علم" از حاشیه ترین جایگاه برخوردار است و صد البته در کنار این کم توجهی و به حاشیه سپاری های سهوی و یا عمدی هر از چند گاهی مورد نوازش نبز قرار می گیرد! باید اذعان داشت؛ در استمرار این وضعیت ما نیز مسئولیت داشته و سهیم هستیم.

سیاست، هویت و قومیت در ایران؛ گپ و گفت دوستانه

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران؛ اول بهمن 1390http://jamaran.ir/fa/NewsContent-id_20175.aspx   اشاره: دکتر مجتبی مقصودی، استاد علم سیاست و رییس انجمن علوم سیاسی ایران، میهمان برگ چهارم اقتراح « برابری قومی؛ بینش عدالت‌طلبانه قومی و مذهبی معمار نظام » پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران است. وی در این گفتگو، با تحلیل تاریخی مساله قومیت در ایران، به تاکید بر رعایت حقوق شهروندی و حقوق قومیت ها، اجرای اصل 15 را نخستین راه چاره می داند و می گوید: نباید در شرایط فعلی اجرای اصول ۱۵ و ۱۹ را به تعلل واگذار نماییم. این استاد علوم سیاسی، در جای دیگری از گفتگو می گوید: متاسفانه همچنان کفه ترازو به سمتی سنگینی می کند که در ایران مسایل قومی  به خارجی ها پیوند زده و از تحلیل و تبیین واقعی، همه جانبه نگر و واقع بینانه سرباز زده می شود.     آقای دکتر! شما در کتاب «تحولات قومی در ایران؛ علل و زمینه ها» دو  واژه مهم را در حوزه مطالعات قومی مفهوم یابی کردید؛ قومیت و بحران قومی. در ابتدای مصاحبه می خواهم به همین دو مفهوم بپردازیم. برخی از صاحبنظران بر این نکته تاکید دارند ، که در جامعه ایران پدیده و تحولی به نام بحران قومی نداشته و نداریم. برای من جالب بود که شما ضمن نقض این دیدگاه، این بحران قومی را بررسی و تشریح و در مواردی انضمامی و مصداقی کرده، به توصیف و چند و چون آن پرداخته اید. می‌خواهم ابتدا شما تعریفی جامعه شناختی از قومیت در ایران ارائه کنید بعد بحث های بعدی را پی بگیریم.    قوم و قومیت و هویت قومی با مولفه های فرهنگی مثل زبان، مذهب، پیشینه تاریخی، سنن دیر پا، سمبل های فرهنگی و ...  مورد شناسایی قرار می گیرد.‌ دومین عنصر در شناسایی قوم و قومیت و هویت قومی تعاملات اجتماعی است این تعاملات اجتماعی موجب شکل گیری هویتی به نام قوم می شود. این تعامل به دو گونه است یک تعامل درون قومی و دیگری تعامل با دیگران. تعامل درون قومی باعث انسجام و هویت یابی می شود و تعامل بیرونی هم از طریق غیریت سازی و دیگرشناسی، خود و هویت قومی معنا پیدا می کند سومین عنصر موثر در فهم قوم، قومیت و هویت قومی، آگاهی قومی است. وجود این سه عنصر تعلقات قومی را رقم می زند؛ بدین لحاظ  مفهوم قومیت مفهومی جدیدتر از اقوام است. اقوام در همیشه‌ی تاریخ وجود داشته است اما همزمانی این سه عنصر؛ یعنی وجود شناسه های فرهنگی، آگاهی  های هویتی و تعاملات اجتماعی در قرن بیستم و گسترش وسایل ارتباطی و اطلاعاتی باعث شد جوامع به لحاظ هویتی بیش از گذشته از هم تفکیک شوند و مفهوم هویت قومی برجسته شود    و آیا در ایران، با همین تعریف شما، مفهوم قومیت شکل گرفته است؟ یعنی مثلا قومیت را با این سه مولفه ای که گفتید می توانیم بر کردها اطلاق کنیم؟   بله. در ایران نیز هر سه عامل مذکور به ویژه از قرن بیستم موجبات شکل گیری و به مفهوم دقیق تر برجسته سازی هویت های قومی شد. هر چند در گذشته جامعه ایران، جامعه ای ایلی- عشیره ای بوده است، ولی همزمان با شکل گیری مفهوم دولت مدرن، مفهوم قومیت نیز شکل گرفت. به عبارتی هویت های قومی هم متاثر از شکل‌گیری مفهوم ناسیونالیزم در معنای کلان آن در کشور شکل گرفت. با تدوین قانون اساسی و استقرار دولت مدرن هویت ناسیونالیستی جدید و "ما"ی جدید پا به عرصه وجود گذارد. در قبال برجسته سازی این "ما"ی جدید، "ما" های قومی نیز برجسته سازی شد. بعد هم در طول دوران حاکمیت پهلوی این هویت سازی ناسیونالیستی برجستگی و نمود بیشتری پیدا کرد و بارز شد.    برخی صاحبنظران این نکته را مطرح می کنند که مفهوم قومیت، مفهومی انفعالی و تدافعی است یعنی هویت خواهی های قومی محصول نفی و انکار است. اگر چه در رویکرد کلان؛ انکار و رد این نظریه مشکل می باشد ولی قطعا در ایران برجسته سازی سیاست نفی و انکار بلاموضوع می نماید. به علاوه نباید از یاد برد که بخشی از این هویت سازی ها و هویت خواهی ها محصول دنیای مدرن است. در خلال شناسایی هویت ملی، ابزارهای آموزشی و رسانه ای عصر مدرن، این فرصت را در اختیار ما قرار می دهد که ما هویت محلی و قومی خودمان را هم بشناسیم.

بررسی و نقد کتاب "درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی"

کمیته جامعه شناسی سیاسی انجمن علوم سیاسی ایران  برگزار می کند  اولین جلسه نقد و  بررسی کتاب های درسی در حوزه جامعه شناسی سیاسی با عنوان: "درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی" نویسنده: دکتر احمد نقیب زاده   با حضور دکتر علیرضا ازغندی استاد دانشگاه شهید بهشتی دکتر محمد توحیدفام دانشیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزیو نویسنده کتاب دکتر احمد نقیب زاده و اعضاء کمیته جامعه شناسی سیاسی انجمن علوم سیاسی ایران   زمان: چهارشنبه 12 بهمن 1390 /  ساعت : 16 الی 18 محل برگزاری: خیابان انقلاب، بین فخر رازی و دانشگاه، خیابان لبافی نژاد، نبش کوچه انوری، شماره 1، دفتر انجمن علوم سیاسی ایران

حزب عدالت و توسعه در معرض آزمایشی بزرگ

http://www.kordha.ir/?p=619          

 

حزب عدالت و توسعه در معرض آزمایشی بزرگ

          مجتبی مقصودی  

 

  بمباران هوایی ارتش ترکیه به یک روستای کردنشین در نزدیکی مرز عراق و کشته و مجروح شدن تعدادی غیرنظامی در آستانه سال جدید میلادی، به لحاظ سیاسی  دولت ترکیه را در وضعیت نامناسبی قرار داده است.   

  در حالیکه حزب عدالت و توسعه در سطح داخلی حل و فصل موضوع کردها را با مجموعه ای از اقدامات بهم پیوسته نظیر؛ بومی سازی مشکل کردی ترکیه، دور نمودن کردها از فاز نظامی به فاز سیاسی و درون سیستمی، به رسمیت شناختن حقوق برابر کردها در تاسیس حزب، راه اندازی شبکه های ماهواره ای و اصلاح قانون اساسی و قوانین موضوعه دنبال می کرد و در عرصه مناسبات خارجی با طرفداری از جنبش های اجتماعی خاورمیانه عربی، الگوی اسلام گرایان اعتدالی ترکیه را به عنوان مدل هویتی- حکمرانی،  به ویژه در یک سال اخیر پرطرفدار نموده است تا جایی که برخی احزاب و جریانات اسلام گرا درکشورهای شمال آفریقا از جمله در تونس، مصر و لیبی خود را پیرو مدل ترکیه قلمداد کردند؛ با بمباران مناطق غیر نظامی،  این الگوی حکمرانی و اداره کشور و از جمله تعامل با کردها در وضعیت شکننده ای قرارگرفت.

     در واقع برخی از منتقدین با تفکیک رویکردی و دوگانگی سیاست داخلی با سیاست خارجی در میان زمامداران جدید ترکیه، اتخاذ استراتژی عمق استراتژیک و به صفر رساندن اختلافات را تنها در خارج از مرزهای ترکیه اجرایی دیده، سیاست داخلی این کشور را فاقد عمق استراتژیک ارزیابی می نمایند که در همراهی با نظامیان این کشور نه با هدف به صفر رساندن اختلافات داخلی، بلکه بازی با حاصل جمع صفر را دنبال می کنند.  

   واکنش سریع و کم سابقه ارتش، رجب طیب اردوغان نخست وزیر و عبداا... گل رییس جمهور در تسلیت و ابراز همدردی با خانواده های این بمباران تلاشی از سوی مسئولین این دولت برای حفظ وجهه و جلوگیری از خدشه پذیر شدن الگوی حکمرانی حزب عدالت و توسعه و بروز موانع جدید در پیوستن به اتحادیه اروپا می باشد.

همایش "مطالعات خاورمیانه در ایران"

انجمن علوم سیاسی ایران و پژوهشکده  مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزار می‌کنند:                                                                         اهمیت منطقه خاورمیانه سبب شده است تا تحولات آن به سرعت در سایر مناطق جهان بازتاب داشته باشد. آخرین نوع از این تحولات نیز جنبش های مردمی در جهان عرب می باشد. در دو دهه گذشته، استادان و صاحب‌نظران و برخی مراکز پژوهشی و نشریات تخصصی در ایران نیز به مطالعه و تحلیل مسائل خرد و کلان منطقه خاورمیانه پرداخته‌اند، و در کنار آن، دوره‌های تحصیلات تکمیلی برای مطالعات خاورمیانه راه‌اندازی شده است. همچنین آثار مربوط به این حوزه، اعم از تالیف و ترجمه، در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. در نتیجه می‌توان ادعا کرد که خاورمیانه‌شناسی در ایران، به‌خصوص در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور، نسبت به پیش از انقلاب اسلامی جدی‌تر گرفته شده است، هرچند تا نقطه مطلوب؛ یعنی شکل‌گیری و تثبیت یک سنت مستحکم علمی در این زمینه، هنوز فاصله زیادی باقی است. ضرورت بررسی وضعیت مطالعات خاورمیانه در ایران و آسیب‌شناسی این وضعیت، انجمن علوم سیاسی ایران و پژوهشکده  مطالعات استراتژیک خاورمیانه را بر آن داشت تا برگزاری همایشی مشترک را با عنوان «مطالعات خاورمیانه در ایران» برنامه‌ریزی کنند. دست‌اندرکاران این همایش امیدوارند این نشست علمی و تخصصی، با توجه به جایگاه بی‌بدیل ایران در منطقه، درآمدی مناسب برای بهبود وضعیت آموزشی و پژوهشی مطالعات خاورمیانه باشد. سخنرانان: دکتر کاظم سجادپور (دانشیار دانشکده وزارت امور خارجه): وضعیت مطالعات خاورمیانه در ایران دکتر ابراهیم متقی (استاد دانشگاه تهران): نگرش‌های مختلف مطالعات خاورمیانه در ایران دکتر کیهان برزگر (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات و رئیس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه):  اهمیت مطالعات خاورمیانه در روابط بین‌الملل دکتر امیرمحمد حاجی‌یوسفی (دانشیار دانشگاه شهید بهشتی): اسرائیل‌شناسی در ایران دکتر علیرضا سلطانی (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران‌مرکزی): مطالعات اقتصاد‌سیاسی و توسعه خاورمیانه در ایران دکتر قدیر نصری (استادیار دانشگاه تربیت معلم): آسیب‌شناسی خاورمیانه‌پژوهی در ایران: نقد پنج رهیافت، طرح یک الگو   نقد و بررسی توسط: دکتر شجاع احمدوند، استادیار دانشگاه علامه طباطبائی دکتر سید‌عبدالامیر نبوی، استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی بخش پایانی همایش به ارائۀ نقد و نظرات آزاد استادان، پژوهشگران و دانشجویان حاضر اختصاص خواهد داشت. زمان: پنجشنبه اول دی ماه 1390، ساعت 15 تا 19 مکان: بلوار کشاورز، خیابان شهید نادری (سهیل)، پلاک 8، تالار مرکز پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه

برنامه نقد و بررسی کتاب: پژوهش در علوم سیاسی

انجمن علوم سیاسی ایران برگزار می کند   جلسه نقد و بررسی کتاب "پژوهش در علوم سیاسی" رویکردهای اثبات گرا، تفسیری و انتقادی (ناشرین: دانشگاه امام صادق (ع)، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی)   با حضور دکتر قاسم افتخاری دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه تهران دکتر حسین سلیمی دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی و نویسنده کتاب دکتر کاووس سیدامامی   زمان: سه شنبه 8 آذر ساعت :17:30 الی 19 محل برگزاری: خیابان انقلاب، بین فخر رازی و دانشگاه، خیابان لبافی نژاد، نبش کوچه انوری، شماره 1، دفتر انجمن علوم سیاسی ایران   روابط عمومی انجمن علوم سیاسی ایران

سیاست و حکومت در مالزی

تازه های نشر:    

  کتاب "سیاست و حکومت در مالزی" اثر پروفسور جایوم اناک در  320 صفحه توسط دکتر مجید خورشیدی و دکتر فخرالدین سلطانی به فارسی ترجمه و از سوی انتشارات سایه گستر در پاییز 1390 منتشر شده است.

کتاب در 16 فصل سازماندهی شده و نویسنده تلاش نموده تا چشم اندازی کلی از پیشینه تاریخی مردمان مالزی، دوران استعمار این کشور و نیز تحولات مربوط به تشکیل فدراسیون مالایا و در نهایت تاسیس فدراسیون مالزی ارایه نماید. کتاب پس از معرفی این تحولات، به ساختار فدراسیون، نظام پادشاهی، نظام پارلمانی و نیز نحوه تفکیک قوا در این کشور آسیایی پرداخته است.

در بخشهای دیگری از کتاب نحوه مدیریت تنوع قومی و چالشهای نظام سیاسی و مردم این کشور برای گردآوردن مردمانی با حداقل سه پیشینه نژادی، دینی و زبانی در یک هویت واحد، تشریح شده است. فصول پایانی کتاب به راهی که مالزی برای نیل به توسعه همه جانبه ظرف کمتر از 30 سال از کشوری فقیر، دور افتاده و مستعمره سابق، به کشوری با ثبات سیاسی و اقتصادی و تاثیر گذار در مسایل منطقه ای و حتی جهانی طی نموده اشاراتی دارد.

پیش نیازهای توسعه علمی دانش سیاسی درایران درعصر سایبری؛ با تاکید بر نقش انجمن علوم سیاسی ایران

پیش نیازهای توسعه علمی دانش سیاسی در ایران عصر سایبری

 

مجتبی مقصودی

سخنرانی در همایش ملی فضای مجازی و سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی

تبریز، تالار استاد شهریار، 1390/8/12 

     عصر سایبری چیست و به چه دنیایی ارجاع دارد و چه تاثیری بر دانش سیاسی کشور برجای گذارده است؟ چشم انداز و تاثیرات آتی این عصر بر این حوزه و این علم و نیز بر مناسبات اساتید و دانشجویان در ایران چیست، به علاوه پیش نیازهای توسعه علمی دانش سیاسی در ایران در عصر سایبری چه می باشد؟   

    علیرغم وجود تفاوت های ظریف و مهم میان فضای سایبری و فضای مجازی؛ عصر سایبری به دوران جدیدی اشاره دارد که با انقلاب در ساخت و بکارگیری سیستم های ارتباطات الکترونیکی و وقوع تحولات عظیم در عرصه های اطلاعاتی و ورود ابزارهای نوین در سطح اجتماعی نظیر اینترنت، شبکه های ماهواره ای و ایجاد جامعه شبکه ای و گسترش شبکه های اطلاعاتی؛ فاصله ها را حذف، امکان برقراری ارتباطات لحظه ای را فراهم ساخته است.   

  گسترش شتابان فضای مجازی در سال های اخیر چه  الزامات و وظایف جدیدی را متوجه انجمن های علمی و از جمله انجمن علوم سیاسی و جامعه علوم سیاسی کشور می نماید؟

معرفی و نقد کتاب: جوان، هویت و رسانة دیجیتالی

فصلنامة مطالعات ملی؛ 46، سال دوازدهم، شمارة 2، 1390: 194 -185                                                                            به اهتمام: دیوید باکینگهاممعرفی و نقد: مجتبی مقصودی و شقایق حیدریمقدمهدنیای امروز دنیای دیجیتال و ارتباطات رسانه‌ا‌ی است. در این دوره که اینترنت و ارتباطات الکترونیک در جامعه سیطره دارد، اطلاعات و داده‌ها و به عبارت دقیق‌تر این اجتماعات مجازی هستند که هویت افراد را می‌سازند. امروزه هویت‌ها در معرض وضعیت کاملاً جدیدی قرار دارند. ساختارهای اجتماعی متأثر از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، فهم و درک جدیدی از ذهنیت را آشکار می‌سازند که به انسان به عنوان پدیده‌ای چند لایه و تغییرپذیر می‌نگرد. هویت دیجیتالی که محصول جامعة اطلاعاتی و اجتماعات مجازی است؛ مخاطبان، کاربران و وسایل ارتباطی را هدف قرار می‌دهد و تلاش می‌کند هویت ملی آنها را به سمت هویت فرا ملی تغییر ‌دهد و این امر ممکن است به کاهش انسجام اجتماعی جامعه بینجامد. نکتة قابل توجه این است که مخاطبان رسانه‌های دیجیتالی اغلب نوجوانان و جوانان هستند که هنوز هویت تثبیت شده‌ای پیدا نکرده‌اند و این رسانه‌ها تأثیرگذاری زیادی بر شکل‌گیری هویت آنها دارند. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع به بررسی و نقد یکی از جدیدترین آثار در زمینة رسانه و هویت با عنوان جوان، هویت و رسانة دیجیتالی پرداخته می‌شود.

نقد و معرفی کتاب: تحولات قومی در ایران؛ علل و زمینه‌ها

فصلنامه مطالعات ملی؛ سال چهارم، شماره 13، پاییز 1381:  206 - 185                                                                                                                   دکتر داود میر محمدیالف) شناسنامه اثر   کتاب “تحولات قومی در ایران؛ علل و زمینه‌ها”، تألیف دکتر مجتبی مقصودی در سال 1380 توسط مؤسسه مطالعات ملی با قطع وزیری و در 512 صفحه انتشار یافت و در فروردین 1382 به چاپ دوم رسید. این کتاب متشکل از هفت بخش و 19 فصل است که منازعات و بحران‌های قومی را از ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، روان‌شناختی و تاریخی مورد بررسی قرار داده است. به لحاظ ساختاری، کتاب را می‌توان به چهار قسمت اصلی تقسیم کرد:1- قسمت نخست که رویکردی نظری دارد و نویسنده در آن سعی کرده است رهیافت‌های مهم نظری را که به کمک آن می‌توان بحران‌ها و ستیزهای قومی را تحلیل و تبیین نمود، ارائه نماید. این قسمت از کتاب سه بخش و هشت فصل (239 صفحه) را به خود اختصاص داده است.2- قسمت دوم، رویکردی عملی و واقع‌گرا دارد. در این قسمت نویسنده کوشیده است بحران‌های قومی تاریخ معاصر ایران را در دو مقطع پس از انقلاب مشروطه (بین دو انقلاب) و بعد از انقلاب اسلامی در قالب دو بخش (بخش‌های چهارم و پنجم) و هفت فصل (فصل‌های نهم تا پانزدهم) بررسی و تشریح کند.3- در قسمت سوم یافته‌های تحقیق ارائه شده است. نویسنده در این قسمت علل و زمینه‌های بروز بحران‌های قومی در ایران را براساس مدل نظری و مفهومی در قالب یک بخش (ششم) و چهار فصل در 55 صفحه ارائه کرده است.4- قسمت انتهایی کتاب (بخش‌ هفتم) را جمع‌بندی مباحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادات تشکیل می‌دهد که جمعاً شامل 14 صفحه می‌گردد. و در آخر، کتاب با ارائه فهرست منابع، مآخذ، یادداشت‌ها و نمایه‌ به پایان رسیده است.