فراخوان مقاله پژوهشنامه علوم سیاسی

 

به نام خدا

فراخوان مقاله پژوهشنامه علوم سیاسی

اولویت ها و موضوع های پیشنهادی برای تدوین مقاله علمی- پژوهشی

 

فرهیخته‌ گرامی

با سلام و احترام

فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهشنامه علوم سیاسی از پژوهشگران ارجمند برای ارائه‌ی مقاله های وزین خود به این فصلنامه دعوت به عمل می آورد. پژوهشنامه علوم سیاسی پذیرای نوشتارهای استوار بر «اصالت»، «نوآوری و تولید دانش»، «ارتقاء دانش سیاست به‌ویژه دانش و بینش بومی» و با «رویکرد حلّ مسائل موجود ایران» است.

از این‌روی، ضمن استقبال از ایده های نو و خلاقانه، برخی اولویت‌ها و موضوع‌های پیشنهادی، برای تدوین مقاله در پژوهشنامه علوم سیاسی، به شرح زیر اعلام می‌شود:

• آینده پژوهی ایران پسا انتخابات 1400 در نسبت با نیروها، تشکل ها و جریانات سیاسی
• آینده پژوهی و نیاز سنجی گفتمانی در ایران
• آینده پژوهی جنبش های سیاسی- اجتماعی  در ایران
• آینده پژوهی و بایسته های سیاسی ایران توسعه یافته در 1420
• آسیب شناسی توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران
• آسیب شناسی سیاسی دلایل ناکارآمدی سیاستگذاری توسعه اقتصادی مناطق مرزی در ایران
• آسیب شناسی سیاستگذاری جمهوری اسلامی در ساماندهی کولبران و بدوکی ها در ایران
• آسیب شناسی پدیده بی تفاوتی سیاسی در ایران کنونی
• آسیب شناسی گفتمان انقلاب اسلامی و ارزشهای دنیای مدرن؛ راهکارهای همگرایی و همزیستی مسالمت آمیز
• آسیب شناسی رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی
• آسیب شناسی سیاسی تعدّد مراکز تصمیم گیری و مشکل پاسخگویی در ج. ا. ایران؛ بررسی موردی کرونا
• آسیب شناسی نقش مسئولین محلی (استانداران و فرمانداران) در اجرای سیاست های دولت در جمهوری اسلامی ایران
• آسیب شناسی سیاست های کلی نظام در حوزه انسجام اجتماعی و همبستگی ملی
• ارزیابی و دورنمای هیدروپولیتیک ایران؛  چشم اندازها و پیامدهای سیاسی تغییرات اقلیمی در ایران
• ارزیابی دلایل نهضت سند نویسی های راهبردی و عدم توفیق ان در ایران
• بررسی نوسانات سیاست های حوزه سلامت در ایام گسترش بیماری کرونا  و پیامدهای آن بر جامعه ایران
• بررسی سیاست های جمهوری اسلامی ایران در ایجاد شرایط بازگشت مهاجران به وطن
• بررسی دلایل و زمینه های سیاسی، اجتماعی مخالفت بخش هایی از جامعه سیاسی ایران با قرارداد 25 ساله ایران و چین
• بررسی دلایل سیاسی- اجتماعی مقاومت اجتماعی در برابر سیاست های جمعیتی جمهوری اسلامی ایران (بین سال های 1384-1400)
• بررسی دلایل و زمینه های نوسانات مواضع نیروهای سیاسی در قبال برجام
• آسیب شناسی سویه های رفتار انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری بهار 1400
• تکاپوها، وضعیت سنجی و آینده نگاری کارکردهای طبقه متوسط سنتی و جدید در تحولات سیاسی ایران
• تهدیدات سیاسی امنیتی در مناطق مرزی شرق کشور در چارچوب افتتاح سد کمال خان در افغانستان
• جریان شناسی کنشگران صلح و مصالحه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران
• جریان شناسی  و بررسی تعاملات و تقابلات مطبوعات سیاسی مکتوب، شبکه های اجتماعی و ماهواره ای داخل و خارج کشوردر موضوعات مهم
• چشم انداز ابر چالش های سیاسی در ایران
• چشم انداز تعاملات قوا در جمهوری اسلامی ایران
• خود تحریمی ها و تأثیر آن بر وضعیت توسعه سیاسی در ایران
• دلایل شکست سند چشم انداز 20 ساله در ایران؛ درس هایی برای آینده
• مطالعات تطبیقی (بررسی هریک از محورهای اعلامی بصورت مقایسه ای با دیگر کشورها با هدف آگاهی، ارائه چشم انداز و پیشنهادات راهبردی)
• وضعیت سنجی وزن و تأثیر آراء مردم بر سرنوشت خویش در جمهوری اسلامی ایران
• وضعیت سنجی کمّی و کیفی شکاف های دولت و ملت در ایران و راهکارهای ترمیم آن
• وضعیت سنجی تأثیرگذاری سیاستگذاری های محرومیت زدایی در جمهوری اسلامی
• وضعیت سنجی و آسیب شناسی سیاسی نیروها، اقشار و طبقات اجتماعی در ایران کنونی
• وضعیت سنجی و آسیب شناسی رشته علوم سیاسی ایران در دوران کرونا
• وضعیت سنجی، بررسی تطبیقی و آسیب شناسی سیاسی بازارهای مالی(بورس) در ایران کنونی
• وضعیت سنجی نسبت توسعه سیاسی و فساد در ایران
• وضعیت سنجی کیفیت حکمرانی در ایران( پیشران ها، بازدارنده ها و چشم اندازها)

 

با سپاس

دبیرخانه پژوهشنامه علوم سیاسی

ایران و انعقاد دو پیمان مودّت تاریخ ساز در سال 1921

ایران و انعقاد دو پیمان مودّت تاریخ ساز در سال 1921

مجتبی مقصودی

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی . واحد تهران مرکزی. ایران

و عضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران

 

     سال 1921 برای ایران به لحاظ انعقاد پیمان های تاریخ ساز با همسایگان سال مهمی تلقی می شود. از اولین ماه های سال 1921 به فاصله پنج ماه، مقامات رسمی کشور بر دو پیمان مودت و دوستی مهم صحه گذاردند که مناسبات نوین کشور ما را در قرن جدید با همسایه قدرتمند شمالی و همسایه هم زبان شرقی شکل بخشید. این دو قرارداد از حیث اهمیت و فراگیری در طول یکصد ساله اخیر از جمله تأثیرگذارترین و مبنایی ترین قرار دادهایی بوده است که عملا روابط ایران با این دو کشور را ساماندهی و جهت بخشید.

    اولین قرارداد در اسفند 1299 ه.ش همزمان با کودتای سوم اسفند و چند سال بعد از انقلاب بلشویکی و استقرار دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منعقد شد؛ کشور جدید الولاده ای که از دل سرنگونی امپراطوری تزاری سربرآورد و در تلاطم جنگ در اقصی نقاط کشور و مرزهای خود با کشورهای متخاصم و ضد انقلابیون روس معروف به روس های سفید قرار داشت و بعد از کنگره 1920 باکو، جا پایی از نفوذ عقاید انقلابی خود را در قلوب ملل ستمدیده شرق و از جمله ایران جستجو می کرد و قرارداد 1921 را با احتساب ملاحظات استراتژیک جدید قراردادی ضدامپریالیستی و ضد الگوی توسعه طلبانه تزارها در راستای منافع ایران برمی شمرد.

    قرارداد دوم با افغانستان در تیرماه سال 1300 (1921) یا دومین سالگرد استقلال این کشور از انگلستان و سلطنت امان الله محقق شد. امان الله شاهی که بعد از ترور پدر با حمایت علما و رهبران اقوام در سال 1919 به تخت شاهی نشست و اعلام استقلال کرد؛ مرزهای امن کشور خود را در همسایگی ایران جستجو می کرد که بعدا مهمترین متحد این کشور نیز تبدیل شد و تعاملات رهبران دو کشور بستر بسیار مناسبی را برای تأمین اهداف دو کشور در ایجاد ثبات و توسعه در سایه همزیستی مسالمت آمیز و روابط دوستانه و برادرانه فراهم ساخت.

هر دو پیمان در شرایط گذار در نظام بین الملل بعد از جنگ جهانی اول و استقرار نظم نوین جهانی و نیز در شرایط گذار در ساختار نظام سیاسی سه کشور ایران، افغانستان و اتحاد جماهیر شوروی منعقد گردید. در واقع خاتمه جنگ جهانی اوّل و تضعیف قدرت های مسلط جهانی و از جمله انگستان که با امواج استقلال خواهی مستعمرات آغاز شد و در ایران نیز تضعیف مواضع استعمارگر پیر را بدنبال داشت که تبلور خود را در مخالفت مجلس دوره ششم مشروطه با قرارداد 1919 یافت و عملا مرگ قرارداد تحمیلی و یکجانبه قرارداد کاکس- وثوق الدوله را رقم زد.

اما پیمان های 1921 در زمانی منعقد شد که در هر سه کشور کم و بیش نسل جدیدی از سیاستمداران با خاستگاه، اهداف و رویکرد های متفاوت اداره کشور و نظام سیاسی کشور را بر عهده گرفتند. این پیمان ها همچنین نسل جدیدی از قراردادها در اوایل قرن بیستم با هدف تأمین منافع متقابل، حسن همجواری و همزیستی مسالمت آمیز، گسترش مراوادات، حل و فصل اختلافات پیشین و چشم اندازسازی را در مناسبات فیمابین با مسئولیت دولت های نوین را موجب شد.

   بنظر می رسد این دو پیمان گام های اولیه ای در شکل دهی به دولت- ملت های نوین و تلاش های قابل توجهی در استقرار و تثبیت دولت های توسعه گرایی است که روند توسعه و پیشرفت ملی را از مسیر صلح سازی، ایجاد امنیت و ثبات و پیوندهای عمیق منطقه ای جستجو کرده و بدنبال کاهش زمینه های اختلافات و به ویژه اختلافات تاریخی، ارضی و مرزی هستند. کشورهایی که بعد از دوره های متمادی جنگ و درگیری در آستانه فروپاشی، مجددا ققنوس وار سر برآورده و در سایه اراده ملت های خود قدم در راه استقرار دولت های نوین نهاده اند.

   پیمان دو جانبه دو کشور ایران و افغانستان در سال های بعد الگو و طلیعه همکاری های عمیقی میان دو ملت گردید که نمونه هایی از این پیمان ها با دیگر همسایگان نظیر ترکیه و عراق هم ظهور و بروز یافت.

این یادداشت ضمن اذعان بر وجود موانع و بازدارنده های تعمیق روابط فیمابین و همگرایی تمدنی، به ویژه موانع و آسیب های هیدروپولیتیک و تشتت رهبران همسو؛ اراده و سرنوشت مشترک دو ملت را در به حاشیه رانی این تنگناها و آسیب ها قطعی دیده و امیدوار است در چارچوب بصیرتی فرهنگی و تاریخی همگرایی دو ملت و دو دولت تحقق یابد.

 

کلید واژه ها: ایران، افغانستان، امان الله شاه، پیمان نامه 1921، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی،

منتشره در ویژه نامه:

« در سایه صدسالگی درخت دوستی»

به قلم دانشگاهیان ایران و افغانستان

به کوشش دکتر رز فضلی و دکتر ماندانا تیشه یار

یکم تیرماه/سرطان 1400

منتشر شده در سایت دیپلماسی ایرانی

به اهتمام دانشگاه علامه طباطبایی و  دانشگاه بیرجند

صص 59- 60