علوم شناختی و علوم اجتماعی

گروه مطالعات شناختی صلح و منازعه انجمن علمی مطالعات صلح ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار برگزار می کند:

 

علوم شناختی و علوم اجتماعی؛ زمینه و رویکردها

 

سخنرانان:

#دکتر نعمت الله فاضلی

#دکتر مجتبی مقصودی

#مژگان نیک سیرت فر

 

مدیر نشست:

دکتر محمد مهدی گلشاهی

 

 زمان: دوشنبه 12 خرداد 1404 ساعت 17

مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی.  سالن خیام

 

برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

 

ورود برای عموم آزاد و رایگان است.

 

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

خانه اندیشمندان علوم انسانی

 @iranianhht

 

ایران در مسیر فردا

اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علوم سیاسی ایران با همکاری و به میزبانی دانشگاه بوعلی سینا همدان برگزار می کند

همایش سالانه ملی دانشجویی علوم سیاسی ایران

ایران در مسیر فردا ؛ نگاهی به سیاست، جامعه و آینده

 

پنل اول : سیاست و جامعه در ایران فردا ؛ بازاندیشی در ساختار ، هویت و مشارکت

️سخنرانان کلیدی:

_ جناب آقای دکتر غلامرضا کریمی

_ جناب آقای دکتر جهانگیر کرمی

_ جناب آقای دکتر فرزاد رستمی

_ سرکار خانم دکتر رکسانا نیکنامی

 

پنل دوم : سیاست و جامعه در ایران فردا ؛ باز اندیشی در ساختار ، هویت و مشارکت

️سخنران کلیدی:

_ جناب آقای دکتر مجتبی مقصودی

_ جناب آقای دکتر کیومرث اشتریان

_ جناب آقای دکتر حمید یحیوی

_ جناب آقای دکتر بهرام نصراللهی زاده

زمان : ۷ خردادماه ۱۴۰۴ | ساعت ۹/۳٠ الی ۱۸

 

مکان : همدان. دانشگاه بوعلی سینا. سالن همایش های شهید چمران

روابط عمومی اتحادیه انجمن های علمی علوم سیاسی ایران

@USIPS_IR

جنگ و آتش بس در غیاب مردم

 

جنگ و آتش بس در غیاب مردم؛

بررسی تطبیقیِ دلایل و پیامدها

مجتبی مقصودی

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

ارائه شده در ششمین همایش بین المللی جنگ و حل منازعه

تهران. دانشکده مطالعات جهان. هفتم خرداد 1404

 

بخش هایی از مقدمه سخنرانی:

          در خاتمه ربع اول قرن 21 ؛ برخلاف انتظار  عمومی هنوز هم در بسیاری از کشورها تصمیم برای آغاز و اتمام جنگ ها از سوی رهبران جهان و در غیاب مردم اتخاذ می شود. اگر چه امواج دموکراسی خواهی و دمکراتیک سازی، جهان را درهم نوردیده و بسیاری از حوزه ها را مشارکت پذیرتر ساخته است؛ ولی هنوز هم در بزنگاه های مهم تاریخی به ویژه در آغازگری جنگ و منازعه مسلحانه، کم نیستند رهبران کشورهایی که بصورتی خودکامه عمل می نمایند و بدون پرسش از رأی و نظر مردم و کم توجه به رنج و درد و آلام توده ها؛ بر شیپور جنگ  می دمند و با آغاز جنگ ویرانگری را بدانان هدیه می کنند.

        این رهبران و فرماندهان به عنوان سرداران و قهرمانان جنگ و ناجی ملت و کشور با تهییج مردم و با تقدیس دین و آیین و سرزمین و وطن، به دلایل مختلف و یا حتی گاه به بهانه هایی ملت ها را رویاروی هم قرار می دهند و جنگ هایی را رقم می زنند که تاوان آنرا علاوه بر نسل حاضر، نسل های بعد هم باید بدهند.

         از  ولادیمیر پوتین تا ولودیمیر الکساندرویچ زلنسکی، از رهبران حماس برای آغاز حمله تهاجمی به اسرائیل در ۷ اکتبر 2023 تا نسل کشی سازمان یافته فلسطینیان از سوی دولت بنیامین نتانیاهو  در غزه و جنوب لبنان و کرانه باختری کم و بیش حکایتی کم و بیش مشابه از خلاء حضور و مشارکت  واقعی و آگاهانه ملت ها در تصمیمات سرنوشت ساز دارد.

      یکی از مهمترین موانع استقرار و تعمیق صلح در خاورمیانه وجود نظام های حکمرانی و نخبگان در قدرتی است که آراء ملت های خود را نمایندگی نمی نمایند و بیشتر نمایندگی گروه های خاص را برعهده دارند. عدم نمایندگی واقعی آراء مردم از سوی نظام حکمرانی نیز به شیوه های مختلفی بوجود آمده است.....

      این مقاله در چارچوب ملاحظات فوق تلاش دارد تا با بهره گیری از نظریات حوزه صلح و منازعه به ویژه در نظام های اقتدارگرا با کاربست روش تطبیقی دلایل و نتایج این رویکرد یکه سالارانه را مورد طرح و بررسی قرار دهد.

 

کلید واژه ها: جنگ و آتش بس، نظام های اقتدار گرا، روش تطبیقی، فرایند دموکراتیک

صلح لیبرال در خاورمیانه؛ امکان یا امتناع؟

 

  🔰حلقه‌ی مطالعاتی یک‌چند با همکاری پژوهشکده‌ی مطالعات پیشرفته‌ی خاورمیانه برگزار می‌کند:

صلح لیبرال در خاورمیانه؛ امکان یا امتناع؟

دومین پنل از نشست صلح پایدار؛ گفت‌وگویی درباره‌ی امکان‌ها

 

خاورمیانه منطقه‌ای است که راه رفتن روی لبه‌ی تیغِ سیاست بین‌الملل سرشت سیاست‌ورزی در آن بوده است. در سپهر سیاست عملی، سیاستمداران، پادشاهان و امیران این منطقه هرکدام به‌نوبه‌ی خود در پی حفظ موازنه‌ای به نفع سرزمینشان در بازی‌ بزرگ ابرقدرت‌ها بوده‌اند...

 

◽️در دومین پنل این نشست بناست حول محور خاورمیانه، تاریخ سیاسی آن و ایده‌ی صلح لیبرال در خاورمیانه گفت‌‌وگو کنیم.

 

◽️با حضور

⬅️ محمد صبوری / مترجم آثار کانت 
📌 آیا اندیشه ی «صلح پایدار» می تواند بار دیگر ما را در برابر سیل حوادث تجهیز کند؟ 

⬅️ محمد ملاعباسی / استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی 
📌 میراث جنگ سرد: بازاندیشی در صلح، جنگ و مداخله‌ی بشردوستانه در خاورمیانه

⬅️ مجتبی مقصودی / موسس انجمن مطالعات صلح ایران و استاد دانشگاه آزاد اسلامی 
📌 پنجره‌ی فرصت در مسیر دستیابی به صلح پایدار در خاورمیانه، با تاکید بر روابط ایران و آمریکا

⬅️ شهاب دلیلی / مدیر گروه متن های اساسی در خاورمیانه پژوهی در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه
📌 مرثیه ای برای صلح در خاورمیانه؟ 
 

 

◽️زمان برگزاری:

پنجشنبه ۲۱ فروردین ۱۴۰۴ (دهم آوریل ۲۰۲۵)

ساعت ۱۶ (UTC 12:30)

🔹این نشست به صورت حضوری و مجازی‌ برگزار می‌شود.

 

◽️مکان برگزاری:

تهران، بلوار کشاورز، خیابان شهید نادری، نرسیده به خیابان ایتالیا، پلاک ۶

🔻حلقه‌ی مطالعاتی یک‌چند

@halghe_yekchand

🔻پژوهشکده‌ی مطالعات پیشرفته‌ی خاورمیانه

@imessiran

 

بازنمایی هویت جمعی مهاجران خارجی

 

مقاله پژوهشی

بازنمایی هویت جمعی مهاجران خارجی

فصلنامه مطالعات ملی، دوره 25، شماره 100، آذر 1403، صص 83-102

نویسندگان

محمدرضا بخت ور  1 مجتبی مقصودی   2 حجت اله درویش پور 3 محمدعلی خسروی 3

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی (جامعه‌شناسی سیاسی)، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

3 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

 10.22034/rjnsq.2024.459828.1612

 

چکیده

     بحث مهاجران خارجی، هویت جمعی آنان و پیامدها و تبعات ناشی از آن، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اندیشمندان علوم اجتماعی، محققان و سیاست‌گذاران جامعه بین‌المللی است. پژوهش حاضر که با رهیافتی نظری و با اتکا بر برخی مطالعات میدانی صورت گرفته، دو هدف را دنبال می‌کند؛ نخست، شناسایی مهم‌ترین مسائل هویتی مهاجران خارجی و دوم، عوامل تأثیرگذار بر هویت جمعی آن‌ها.

     در این مقاله، اصلی‌ترین مسائل در قالب چهار بعد زمینه‌های تاریخی، مسائل ناشی از جامعه مبدأ، مسائل ناشی از جامعه میزبان و چالش‌های نسلی مورد اشاره قرار گرفته و جمع‌بندی زیر حاصل شده است: 1- رفتارهای مهاجران در کشور میزبان تاحد زیادی از هویت جمعی و تاریخی آن‌ها ناشی می‌شود. 2- مهاجران همواره با تشابهات و تفاوت‌های فرهنگی در جامعه میزبان دست به گریبان‌اند. 3- مهاجرت باعث ایجاد تغییرات تدریجی در هویت نسل‌های جدید مهاجران می‌شود. 4- دولت‌ها از طریق تدوین و اجرای سیاست‌های مهاجرتی، تحصیلی و شغلی بر هویت مهاجران تأثیرگذارند. 5- در مسائل هویتی، نسل‌های دوم و سوم مهاجران بیشتر تمایل به پذیرش فرهنگ جامعه میزبان تا جامعه مبدأ را دارند.

 

کلیدواژه‌ها:

هویت جمعی، هویت ملی، هویت قومی، مهاجر خارجی، چالش نسلی

کتاب صلح نوروزی

 

کتاب صلح نوروزی

گردآوری: ماندانا تیشه‌یار و شیرین تاجیک

نشر همرخ با همکاری انجمن علمی مطالعات صلح ایران، اسفند ۱۴۰۳

 

این مجموعه، دستاورد نوروزنویسی‌های تنی چند از اعضای انجمن علمی مطالعات صلح ایران است. از کنار هم قرار گرفتن این یادداشت‌های کوتاه و بلند می‌توان چشم‌اندازی از جایگاه صلح در اندیشه نوروزی را دریافت و آن را دستمایه تفکرات عمیق‌تر و پژوهش‌های گسترده‌تر کرد. صلح و نوروز با یکدیگر پیوندی دیرینه و نسبتی چنان نزدیک دارند که انگار هر کدام را می توان به جای دیگری به کار برد. بر این باوریم که هم مکتب ایرانی صلح نیازمند اندیشه‌ورزی گسترده‌تر است و هم آیین ایرانی نوروز می‌تواند در چارچوب‌های نظری ژرف‌تر مورد مطالعه قرار گیرد.

مجموعه صلح نوروزی تقدیم می شود به نوروزیان، در هر کجای حوزه تمدنی نوروز که هستند و به هر شیوه‌ای که نوروز را جشن می گیرند. به امید آنکه اندیشه صلح‌دوستی و آیین نوروزی، ما مردمان از هم دور افتاده را بار دیگر به یکدیگر پیوند دهند.

فهرست مطالب

مناجات نوروزی – آقای رئوف آذری

منطق فرهنگی نوروز – دکتر نعمت‌الله فاضلی

جهان نوروزی – دکتر جواد رنجبر

صلح و نوروز – دکتر سید عبدالامیر نبوی

جشن نوروز: عالی‌ترین مظهر صلح – دکتر محمد منصورنژاد

نوروز و نظریه‌های روابط بین‌الملل – دکتر ماندانا تیشه‌یار

صلح نوروزی – دکتر نعمت‌الله فاضلی

نوروز و دیگری‌ها – خانم زهرا فاتح

نوروز؛ روز نو، نه روزی کهنه – دکتر محمد منصورنژاد

درفش صلح‌‌خواهی در گام‌های نوروزخوانان – دکتر مجتبی مقصودی

هدیه دادن، صلح نوروزی است – دکتر نعمت‌الله فاضلی

صلح در آینه نوروز – دکتر شجاع احمدوند

نوروز؛ چرا تفأل به حافظ؟ – دکتر محمد منصورنژاد

نوروز در شاهنامه – دکتر جواد رنجبر

نوروز و صلح زبان‌ها – دکتر مادانا تیشه‌یار

از دوشنبه تا دوشنبه در دوشنبه – دکتر بهرام امیراحمدیان

نوروز و گفتمان همکرایی منطقه‌ای – دکتر ماندانا تیشه‌یار

گوشواره عقیق – خانم سکینه اسدزاده

 

خانه ای بر بلندای عقلانیت و تدبیر

در مذمت حکم تخلیه  خانه اندیشمندان علوم انسانی

      کمتر نهاد دولتی و غیر دولتی در طول حیات جمهوری اسلامی می توان یافت که همچون خانه اندیشمندان علوم انسانی اینچنین خوش درخشیده باشد و در مدت زمانی کوتاه،  فراتر و فارغ از جناح ها و دسته بندی های سیاسی، محبوب جامعه ی علمی و اصحاب علوم انسانی و اجتماعی شده باشد. این خانه که بعد از وقایع سال 1388 و خانه نشینی جمع کثیری از اندیشمندان علوم انسانی و اجتماعی با هدف فراهم آوردن محیطی پویا، گفت و گو محور و دانش بنیان مبتنی بر مفاهمه میان نخبگان و اندیشمندان حوزه های مختلف علوم انسانی در سال 1390 تأسیس شد؛ در طول عمر کوتاه خویش منشاء خدمات گسترده ای بود که شاید مهمترین کارکرد آن ایجاد «نشاط و امید اجتماعی - علمی» در میان جامعه دانشگاهیان بود؛ تا امیدوار باشند و دریابندکه هنوز راههای مدنی طرح و بیان نقطه نظرات و اندیشه ها انتقادی و اصلاحی وجود دارد و همه مجاری و منافذ تأثیرگذاری و گفت و گوی انتقادی و مسالمت آمیز اختلافات و تفاوت ها و با نهاد قدرت و سیستم سیاسی مسدود نشده است و نظام هم هنوز به گونه ای متصلب نشده است که همه راه های ارتباطی با خود را ببندد.

 

     بسته شدن خانه اندیشمندان علوم انسانی فارغ از جنبه های حقوقی، این سوال را برای هر ناظر بی طرفی متبادر به ذهن می سازد که آیا آستانه تحمل نظام از گذشته نیز پایین تر آمده است؟ و چرا نظام تصمیم گیری و تصمیم سازی همه دست های پیش آمده از سوی جامعه فرهیختگانی که به رفاه و عظمت ملی می اندیشند را رد می نماید؟

           در شرایط فعلی؛ در حالیکه در سایه قوانین بازدارنده و محدود کننده  و رویه های موجود از سوی نهادهای اجرایی و نظارتی؛ احزاب و تشکل های سیاسی مستقل عملا به تعطیلی و انفعال کشیده شده و یا در بهترین حال با اتخاذ سیاست صبر و انتظار به امید تحولات آینده دلبسته اند؛ بسته شدن باب کنشگری علمی، فردی، مدنی و غیر سازمان یافته و آن هم از نوع حداقلی؛ پیام خطرناکی را به جامعه ی نخبگی  القاء می نماید که اصولا با چنین نهاد قدرتی، زبان گفتگو و مفاهمه کارساز نیست و این نهاد هر گاه فرصتی بدست آورد در حذف  جامعه فرهیختگی و ساحت های عمومی خواهد کوشید.

       و در آخر از دولت چهاردهمی که با وعده ی حفظ و احیاء حقوق محرومان و مظلومان و به حاشیه رانده شده ها بقدرت رسید و قرار بود صدای بی صدایان باشد؛ انتظار زیادی  نیست که اگر بخواهیم در خصوص موضوع چاره اندیشی نموده و به حرف درمانی بسنده ننماید و در آستانه سال جدید از آخرین ساحت های حوزه ی فرزانگی و حقوق شهروندی و مدنی دفاع نماید.

مجتبی مقصودی

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

منبع: روزنامه شرق، پنجشنبه ۷ فروردین ۱۴۰۴ | 27 March 2025

https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-220/986345-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1

گونه شناسی روایت های انتقادی در باره آراء و آثار دکتر سریع القلم

گونه شناسی روایت های انتقادی در باره آراء و آثار دکتر سریع القلم

متن سخنرانی دکتر مجتبی مقصودی که در مراسم نکوداشت دکتر سریع القلم در خانه اندیشمندان علوم انسانی در 30 بهمن 1403  ایراد شده است را در زیر با هم می خوانیم:

مقدمه

کار سختی به من واگذار شده است و خلاف آمد این گونه مراسم است؛ آن هم روایت انتقادات منتشره در باره  دکتر محمود سریع القلم!

حسب تأکیدی که استاد بر طرح انتقادی نقطه نظرات و آراء خود داشته و دارند؛ چنان که این ویژگی به عنوان فضیلت انسان توسعه یافته قلمداد می شود، ولی احتمال می رفت با توجه به اینکه مراسم نکوداشت جای طرح این گونه مباحث نباشد و کمتر سخنرانی در  مراسم حاضر بدین مهم اقدام بورزد؛ لذا قرعه فال به نام بنده زدند!

دومین سختی کارم ورود به حوزه بس حساس است که استاد سریع القلم برای آن آداب و ویژگی های برمی شمارند. ایشان اخیرا یادداشت خود را با عنوان «سی ویژگی انتقاد کردن/مناظره کردن» منتشر کردند  و احتمال می دهم  که صحبت های من در چارچوبه ی ملاحظات آن یادداشت نگنجد!

سومین سختی این سخنرانی وقت بسیار کم  8 دقیقه ای برای ارایه موضوعی بدین اهمیتی است و لذا امیدوارم مباحثم مُثله نشود.

طرح مساله

وارد تعریف مفهوم نقد و انتقاد نمی شوم که دو مفهوم جداگانه اند. در تعریف «نقد» صد البته جنبه های مثبت را نیز در بر می گیرد و بنده با توجه به ضیق وقت برای ارائه سخنرانی، تنها به انتقادات مطروحه  بر آراء و آثار ایشان اشاره خواهم کرد.

مهمترین عنصر موثر بر وجود انتقادات قابل توجه به آراء و آثار پرفسور سریع القلم ناشی از نقش و  تاثیر جریان ساز و نفوذ  استاد  در حوزه های زیر است:

1. بر حوزه علم و دانش روابط بین الملل و علوم سیاسی در ایران،
2. بر دانش پژوهان علوم سیاسی و روابط بین الملل ،
3. بر بخشی از نخبگان اجرایی و تصمیم گیران در نظام سیاسی،
4.  بر نخبگان فکری و صاحبنظران علمی در دیگر حوزه ها،
5. بر حوزه ها و ساحت های عمومی، 
6. به لحاظ الگو بودگی در حوزه های؛ علمی، روشی، منشی، نزاکت اجتماعی و حتی دیسیپلین رفتاری که در عین ارزشمندی متقابلا نویسنده  را آسیب پذیر می کند.

تأکید بر جریان شناسی و دسته بندی انتقادات نسبت به آراء و آثار دکتر محمود سریع القلم

به همین علت به جرأت می توان گفت که در ارتباط با انتقادات مطروحه نسبت به آراء و آثار دکتر سریع القلم می توانیم انتقادات را گونه شناسی کنیم و در این خصوص سه دسته بندی  را شناسایی  و مطرح می کنم: 

1. انتقاد  با توجه به میزان تعلق خاطر به استاد:

این انتقادات را می توان بر روی یک محور مختصات دسته بندی کرد. یک طرف این محور مختصات منتقدان دلسوز و علاقمند به استاد قرار دارند. در منتهی علیه طرف دیگر محور  افرادی قرار می گیرند که به هوچی گری های سیاسی، فضا سازی و جو سازی  و انتقام گیری سیاسی شهره اند.

اگر بخواهیم این محور مختصات را دقیق تر ترسیم کنیم، به ترتیب از یک سمت محور مختصات:با "شیفتگان و مجذوبان (حتی به لحاظ حرکات، سکنات، پوشش، سبک زندگی، رفتار و کردار)" آغاز شده و در ادامه به نظرات و دیدگا ه های "دوستان و علاقمندان و رهروان اندیشه ای و الگویی" و "منتقدین علمی، اجتماعی و سیاسی" خواهیم رسید و از میانه محور مختصات "خرده گیران" قرار دارند و علی النهایه به "رقبا"، "حاسدان" و "دشمنان" ختم می شود که در هر مورد می توان مصادیقی را ارائه داد. 

 

2. انتقادات از منظر ماهیت، نتیجه، هدف و کارکرد انتقادات:

از این منظر می توان رویکرد  و اهداف  و کارکردهای زیر را شناسایی کرد که در هر یک از انواع  زیر باید بحث و گفتگوهای مفصلی صورت پذیرد و حتی واژگان بکار گرفته شده توضیح داده شده و تحدید گردند:

• رویکرد  و اهداف  اصلاحی و تکمیلی؛
• اهداف و رویکرد خرده گیرانه و بهانه جویانه؛
•  هدف و ماهیت عرض اندامی؛
• کارکرد و ماهیت تخریبی؛
• رویکرد و کارکرد ماهیت تهدیدی؛
• رویکرد و کارکرد ترکیبی

 

نقدها و نظرهای علمی نسبت به آراء و آثار:

نقد پارادایمی: نقدهایی که به پارادایم های مطروحه از سوی دکتر سریع القلم مطرح شده است. نظیر؛ عقلانیت، نوسازی، بین الملل گرایی، خلق و تولید ثروت، محوریت نخبگان و نقش فرهنگ سیاسی در پروژه توسعه؛

نقد روشی: بر روش شناسی استقرایی مبتنی بر فکت ها با گزاره های دقیق انتخابی که بر عناصرکمّی و پوزیتیویستی تاکید دارد؛

نقد محتوایی: کم توجهی به عدالت اجتماعی در فرایند توسعه و عقلانیت، کم توجهی به نقش بیگانگان در عقب ماندگی کشورهایی چون ایران، دلبستگی نظری ایشان به مبانی مکتب نوسازی، بی توجهی به اخلاق و معنویت، جای خالی اخلاق و انسانیت در فرایند توسعه در انتقادات محتوایی نسبت به آراء و آثار استاد مطرح می نمایند؛

نقد الگویی : الگوها، مدل ها و نمونه های مطروحه را مناسب ارزیابی نمی نمایند. الگوهای توسعه نخبه محور و حاکمیت محور بجای تکیه بر توسعه جامعه گرا را محل ایراد دیده؛ همچنین طرح نمونه های موفقی چون اروپا و غرب و ژاپن و چین و مالزی را برنمی تابند و به الگوهای موفق توسعه در صدر اسلام حوالت می دهند!

نقد هستی شناسانه، معرفت شناسانه: جهان بینی و  نوع فهم از جهان، زندگی، آینده و اهداف فردی، اجتماعی و ملی از سوی دکتر سریع القلم را بر نمی تابند و آن را نسبت به جامعه و فرهنگ ایرانی بدبینانه ارزیابی می نمایند.

نقد حاصل از خوانش بد و نادرست: خوانش بد و انحرافی متون استاد و بخشی نگری  یا از روی سهو و یا عمد، موجب بد فهمی و کج فهمی اندیشه های دکتر سریع القلم  شده است؛ برای اجتناب از ورود به این کژراهه باید آثار استاد را در قالب یک منظومه و مکتب فکری درک و تحلیل کرد. خوانش بخشی و جسته و گریخته، آفت نقد و بررسی آثار ایشان است.

 

 

دکتر علی اکبر امینی که من می شناسم!

 

دکتر علی اکبر امینی که من می شناسم!

متن سخنرانی پیش رو به مناسبت برگزاری مراسم نکوداشت استاد گرانقدر آقای دکتر علی اکبر امینی در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی در عصر چهارشنبه 24 بهمن 1403 از سوی دکتر مجتبی مقصودی ارائه شده است.

ارائه بحث از سوی ایشان در سه بُعد و حوزه انجام شد که با شیب ملایم به اوج رسیده است.

اول: امینی به عنوان یک دوست و یک همراه در کنش گری های علمی، اجتماعی و مدنی

آشنایی ام با ایشان به دوران دانشجویی از اوایل دهه 1370 یا دقیق تر به سه دهه قبل در سال 1373 بر می گردد. در دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی با هم استخدام شدیم و همکار و دوست هم بوده ایم. در زاهدان بین سال های 1395 و 1398 برای تدریس در کنار ایشان بودم. با دکتر امینی در چهارراه رسولی زاهدان خاطره ها دارم. بارها در چهار راه رسولی به عنوان نبض تپنده اقتصادی زاهدان با ایشان گشت و گذار داشته ایم.  روابط گرم وی با بازاری های زاهدانی فراموش ناشدنی است.

همکاری ایشان با دو  انجمن علوم سیاسی و مطالعات صلح حد و حصر نداشت. با طیب خاطر همواره دعوت هایم را پذیرفت. سخنرانی های عمیق، جدی و ماندگار که تعداد زیادی از آنها در آپارات در دسترس است. همراهی با شعبه خراسان انجمن در ایام کرونا و...

در چندین کنشگری مدنی و اجتماعی همراه ما بود . در بیانیه 71 نفر از اساتید علوم سیاسی کشور  و در امضاء نامه ۱۶۰ استاد دانشگاه به رییس جمهوری برای بازنگری نسبت به فرایند تدوین و تصویب سر فصل ها و عناوین رشته علوم سیاسی در سال 1393

 

دوم: امینی به مثابه یک واقعیت

اندیشه های دکتر امینی ناشناخته و محصور در حصار تنگ دانشکده ماند؛ حال آنکه ظرفیت تاثیر و نفوذ فراوان در ساحت ها و عرصه های اجتماعی و سیاسی را داشت و دارد؛ هر چند دیرهنگام، ولی خوشبختانه راه اندازی کانال اندیشه های این استاد در پیام رسان تلگرامی گامی ارزشمند برای گسترش اندیشه های ایشان در ساحت عمومی محسوب می شود.

سخنوری توانا ، زبردست و مسلط و ادیب عمیق و نکته شناس دقیقی است. بر زیر و بم و ظرایف ادبیات ایران آشنا است. از ادبیات کلاسیک تا ادبیات معاصر... هم از نثر و هم از نظم... از فردوسی، حافظ و سعدی تا معاصران و در قید حیات تان چون شفیعی کدکنی

قلمی توانا، قلمی نقاد؛ گاه بسیار تند و تیز  و بُرا  که کمتر کسی را یارای مقاومت کلامی و قلمی در برابر استاد بود. مناظرات و مجادلات علمی وی در اطلاعات سیاسی- اقتصادی هنوز در خاطره هاست و دانشجویان زیادی را آموزش داد و معلمی کرد.

شاخص ترین استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و بلکه از جمله شاخص ترین ها در کل علوم سیاسی کشور بود و البته مظلومیت دانشگاه آزادی بودن، برخورد مکانیکی و حذفی بدون توجه به جایگاه و نقش ایشان خوود حدیث مفصلی است.

در ظرفیت اخلاقی و بی نیازی اخلاقی و علمی ایشان همان بس که اصولا بی توجه به ارتقاء و ترفیع و فرایندهای اداری و سالانه وچاپ مقاله برای رتبه و گرید بود!

 

سوم: امینی به عنوان یک الگو، معلم و راهبر

برای من استاد امینی معیار تنظیم گری، آموزش نویسندگی و قلم زنی بود. نثر مسجع، روان، دل انگیز و جذاب با چاشنی طنز و گاه کوبنده

ورود به صحنه قلم زنی در حوزه علوم سیاسی را با مطالعه مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی شروع کردم و در اکثر شماره ها مقالات عالمانه و منتقدانه و گاه مجادلات و مناظرات قلمی و اندیشه ای علی اکبر امینی گل سرسبد آن مجله و مقالات بود و  برای من مطالعه آن مقالات جذاب و  بعضا چالشی؛ پرکشش و درس آموزاننده بود.

فراموش نکنیم که؛ در دهه 1360 و 1370 ه.ش ماهانه اطلاعات سیاسی- اقتصادی مجله ای  جریان ساز و ایران گرا با مدیر مسئولی و سردبیری مهدی بشارت از جمله پرتاثیرترین مجلات همچون کیان، آدینه، کیهان فرهنگی و ارغنون بود و البته نه با گرایشات روشنفکری دینی؛ بلکه با گرایشات ایرانگرایانه و انتقادی نسبت به جریانات روشنفکری چپ گرا!

مانوس بودن آثار و سخنرانی های دکتر امینی با مجموعه ای از آراء و کلمات قصار اندیشمندان معروف چون کارل یاسپرس، ارنست کاسیرر، هانا آرنت، داریوش شایگان و فرانسیس بیکن فراموش ناشدنی است.

مهمترین آموزه دکتر علی اکبر امینی: «به هوش باشیم و خطر بت سازی ها را دست کم نگیریم و از میان بت سازی های بشر، بت های سیاسی از همه خطرناک ترند» که در این مورد همواره از دکتر علی شریعتی، دکتر محمد مصدق  و میرزا کوچک خان جنگلی مثال می زد.

زیست و منش اخلاقی و حرفه ای استاد به گونه ای بود که در مقابل ارباب زر و زور سر خم نکرد. برای کسب پُست و مقام، مجیز گویی نکرد  و در  جای درست تاریخ ایستاد و بر تصمیم و نظر خود پای فشرد.

کلام آخر آنکه:با توجه به سبقه و سابقه استاد و آثار قلمی و  سخنرانی های ایشان؛ به باور من دکتر علی اکبر امینی یکی از مهمترین اندیشه ورزانی است که می تواند به ساماندهی و ارتقاء اندیشه ایرانشهری و ایرانگرایی کمک نماید؛ و در شرایط زیست بحرانی در ایران کنونی باید از استاد خواست که به این مهم کمک نمایند.

با آرزوی سلامتی و طول عمر برای استاد و مانایی اندیشه های نافذ این نویسنده و سخنور ارجمند 

 

 

در پاسداشت «عقلانیت و توسعه؛ آرا و آثار دکتر محمود سریع القلم»

در پاسداشت «عقلانیت و توسعه»

آراء و آثار دکتر محمود سریع القلم

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در مراسم پاسداشت «عقلانیت و توسعه؛ آرا و آثار دکتر محمود سریع القلم» دکتر حسن آقاجانی، دکتر جواد اطاعت، دکتر فرامرز تمنا، دکتر محمدباقر حشمت زاده، آقای رضا خجسته رحیمی،  دکتر حسین سلیمی، دکتر بهزاد شاهنده، دکتر ابراهیم شیخ، دکتر حمیرا مشیرزاده، دکتر مجتبی مقصودی، دکتر محمدرضا ملکیان، دکتر حسین میرزایی، و دکتر مسعود نیلی به ایراد سخن خواهند پرداخت. 

بر اساس اطلاعیه منتشر شده از سوی خانه اندیشمندان علوم انسانی،این نشست سه شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در سالن فردوسی به صورت حضوری برگزار می شود. ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 

 این مراسم با همکاری مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه،  دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی شهید بهشتی، انجمن علوم سیاسی ایران، انجمن مطالعات صلح ایران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی، و خانه اندیشمندان علوم انسانی تدارک دیده شده است. 

 

علاقه به گفت و گو و تعامل از ارکان رفتن به سمت توسعه یافتگی در اندیشه های سریع القلم محسوب می شود. او بر اهمیت گفت وگو و تعامل بین اندیشمندان و گروه‌های مختلف اجتماعی تاکید دارد و معتقد است که از طریق گفت وگو می‌توان به راه‌حل‌های مشترک دست یافت. حوزه‌های اصلی پژوهش او توسعه و توسعه‌یافتگی، بررسی موانع توسعه در ایران و جهان سوم و ارائه راهکارهایی برای توسعه پایدار، تحلیل سیاست خارجی ایران چالش‌های پیش روی آن، بررسی فرهنگ سیاسی ایران و عوامل مؤثر بر آن، و بررسی چالش‌ها و فرصت‌های گذار به دموکراسی در ایران هستند. 

کتاب های کلیدی دکتر محمود سریع القلم شامل «فرهنگ سیاسی ایران»، «اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار»، «روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل»، «عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران» و «گفتگوهای توسعه» هستند. 

https://www.khabaronline.ir/news/2021527/