دکتر مجتبی مقصودی

دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی


دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
آخرین نظرات
۰۵
اسفند

دومین همایش سالانه انجمن علمی مطالعات صلح ایران 

 

  "صلح، وفاق اجتماعی و همبستگی ملی در ایران"

 

زمان برگزاری همایش: سه‌شنبه ۷ اسفند ماه ۱۳۹۷، ۸:۳۰ الی ۱۷:۳۰

 مکان همایش: خانه اندیشمندان علوم انسانی (خیابان استاد نجات الهی، نبش ورشو )

  • مجتبی مقصودی
۱۱
بهمن

کمیته دین پژوهی صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران با همکاری خبرگزاری ایکنا برگزار می‌کنند

 

نشست علمی    

دین و خشونت ساختاری در جوامع غربی قرن ۲۱

سخنران: دکتر مرتضی شمس

 زمان : شنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۷، ساعت ۱۵

مکان : خبرگزاری ایکنا

  • مجتبی مقصودی
۱۱
بهمن

گزارشی از

کارگاه آموزشی ۲۰ گام اساسی در فهم تحولات قومی

به اهتمام انجمن‌های علمی مطالعات صلح ایران و علوم سیاسی ایران

 

"کارگاه آموزشی ۲۰ گام اساسی در فهم تحولات قومی" با حضور تعدادی از علاقمندان در چهارشنبه سوم بهمن ۱۳۹۷ در دفتر انجمن علوم سیاسی ایران در دو نوبت صبح و بعدازظهر برگزار شد و مورد استقبال علاقمندان قرار گرفت.

مدرس این کارگاه دکتر مجتبی مقصودی رئیس هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران و صاحب‌نظر مسائل قومی بوده و در پنج ساعت قدم به قدم گام‌های مؤثر در فهم و تجزیه و تحلیل نشیب و فرازهای تحولات قومی به ویژه در ارتباط با ایران به لحاظ نظری، روشی- رویکردی و انضمامی را مورد طرح و بررسی قرار دادند و تلاش نمودند تا به زبانی ساده به فهماسازی مباحث اصلی و پایه‌ای در این حوزه بپردازند.

 در مقدمه مدرس کارگاه ضمن اشاره به این نکته که علیرغم ظهور و بروز عصر جهانی شدن، انقلاب در عرصه‌های ارتباطی و  اطلاعاتی و تجلی دهکده جهانی، توسعه صنعتی و پسا صنعتی و عام گرایی، موضوع قومیت‌ها و مسئله قومی و خاص گرایی همچنان در دستور کار جامعه جهانی و دولت‌های ملی است و کم و بیش طیف وسیعی از کشورهای کمتر توسعه یافته، در حال گذار و توسعه یافته را تحت تاثیر قرار داده است به طرح اهمیت موضوع پرداختند؛ همچنان که فعال شدن شکاف‌های قومی و تأثیرات جدی متغیر نوظهور قومیت در مناسبات ملی و منطقه‌ای و بهره برداری بازیگران فرا منطقه‌ای در معادله و موازنه قوا در منطقه در سال های اخیر، موضوع قومیت را در ایران بیش از پیش، از اهمیت و حساسیت برخوردار ساخته است و تولید طیف وسیعی از آثار و تألیفات را به همراه داشته است.

پس از مقدمه‌ی نسبتاً مبسوط، سخنران به تشریح گام به گام محورهای اصلی کارگاه پرداختند.

پس ازتوصیف وجود تنوع و تکثر قومی در ایران و جهان به مثابه یک واقعیت، در گام بعدی به اپیدمی مطالعات قومی در دو دهه‌ی اخیر در جهان و ایران، به نقش مدرنیست‌ها، لنینیست‌ها، ویلسونیست‌ها و ناسیونالیست‌ها در تولید و گسترش ادبیات نظری و تجربی پرداختند.

رهیافت‌ها، رویکردها، سیاستگذاری‌ها و آسیب‌شناسی‌های گام‌های بعدی "فهم تحولات قومی" بود که در این کارگاه مورد طرح و برسی قرار گرفت.

در انتها این کارگاه، با پرسش و پاسخ شرکت کنندگان خاتمه یافت.روابط عمومی انجمن علمی مطالعات صلح ایران

  • مجتبی مقصودی
۰۴
بهمن

             نشست نقد و بررسی کتاب    

    

      " ایران در جنگ "  

 

زمان: دوشنبه ۸ بهمن ۱۳۹۷، ساعت ۱۵ الی ۱۷ 

مکان: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سالن اندیشه

  • مجتبی مقصودی
۲۰
دی

کارگاه آموزشی پژوهشی      

  ۲۰ گام اساسی برای فهم تحولات قومی

 

مدرس: دکتر مجتبی مقصودی

رئیس هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران

  • مجتبی مقصودی
۱۷
دی

صلح میان ادیان؛   

    مطالعه موردی همزیستی ادیان در ایالت‌های جنوبی هند

 

سخنرانان:

– پرفسور راماکریشنان از دانشگاه جواهر لعل نهرو

– دکتر عیسی علیزاده معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی

– دکتر سید محمد جواد شوشتری سرپرست سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و خبرگزاری بین المللی قرآنی (ایکنا)

– دکتر محمد منصور نژاد نویسنده و دین پژوه

 

همراه با افتتاح کمیته دین پژوهی صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران

 

مکان برگزاری:  تهران، خیابان انقلاب، خیابان قدس، خیابان بزرگمهر،  خبرگزاری ایکنا

زمان: چهارشنبه ۱۹ دی ماه ۱۳۹۷  از ساعت ۱۵

  • مجتبی مقصودی
۱۰
دی

قدر شناسی ملی و تقویت حافظه اجتماعی – ملی

نامگذاری خیابانی به نام دکتر محمد امین قانعی راد

 

یادداشتی از

دکتر مجتبی مقصودی رئیس هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران

 

اگر بپذیریم که جوامع و ملت ها در گذر زمان دچار ضعف حافظه می شوند. حتی بزرگترین رویدادها را فراموش می‌کنند و خود نیز فراموش می‌شوند؛ لذا یادآوری‌ها و در معرض دید قرار دادن‌ها نه تنها می‌تواند این “سرمایه های ملی و تاریخی” را حفظ و “هویت ملی” را برجسته سازد؛ بلکه می تواند این نقصان را کاهش دهد و بلای فراموشی را از ما دور بسازد و به فرزندان و نسل های حال و آینده نیز داشته‌ها، انباشته‌ها و سرمایه‌های تاریخی و ملی را بازنمایی نموده و در بطن خویش حاوی آموزش‌های اخلاقی از جمله درس قدرشناسی باشد. یک از انواع یادآورها و تقویت کننده حافظه جمعی و تاریخی و ملی بهره گیری از ظرفیت نامگذاری خیابان‌ها، مراکز مهم، اماکن، بناها و مناطق است. این نام گذاری علاوه بر “قدر شناسی ملی” و “تقویت حافظه اجتماعی”؛ بیانگر “جهت گیری ملی” است. این نامگذاری‌ها بد یا خوب، سمت و سوی ملی، چشم انداز و آمال و آرزوهای اجتماعی و ملی را نشان می‌دهد و تا حدودی بیانگر فقر و غنا، داشته‌ها و نداشته‌ها و انبان خالی و پر ما است.

چه گونه‌هایی از نامگذاری خیابان ها، مراکز مهم، اماکن، بناها و مناطق وجود دارد و از چه انواع و گونه شناسی برخوردار است. به عبارت دیگر سیاستگذاری حاکم بر انتخاب این اسامی چیست و وجه غالب آن چیست و در گذر زمان چه تغییراتی یافته است و در بررسی رئال و عینی در یکصد ساله اخیر این نامگذاری از چه تبار، فلسفه‌ای برخوردار بوده و از چه اصولی تبعیت کرده است. از نامگذاری به نام شخصیت‌های دینی تا نام سیاستمداران قدیم و جدید، ملی و مذهبی، تا وقایع و رویدادهای تاریخی نظیر هفتم تیر، سوم اسفند، ۱۸ شهریور، یا اهداف و آرزوهایی چون آزادی، انقلاب، جهاد و….. بیانگر بن مایه های ملی و هدف گذاری ملی است و خود بررسی و ظرفیت آسیب شناسی این نامگذاری‌ها را دارد.

این حرکت شورای شهر را باید به فال نیک گرفت. در اینجا جا دارد از شورای شهر، به ویژه کمیسیون اجتماعی- فرهنگی شورای شهر تهران و عضو فرهیخته این کمیسیون و شورا جناب آقای دکتر محمد جواد حق شناس به ویژه به خاطر گونه‌ای فاخر و درخور تقدیر از توجه به بزرگان جامعه علمی کشور، تشکر کنیم .

محمد امین قانعی راد که بود؟ خدماتش به جامعه علمی و رشته جامعه شناسی چه و نقش او درشناسایی آسیب شناسی اجتماعی و ملی چه بود؟

در زمانه و جامعه‌ای که بعضا دغدغه نام و نان موجبات روزمرگی است، ارزش کار او چه بود؟

محمد امین قانعی راد بخشی از حافظه‌ی ادبیات صلح ایران است. زندگی علمی، مشارکت مدنی، نهاد سازی، بها دادن به کار جمعی، مدارا گری و همدلی، کنشگری مدنی وی نمادی از صلح سازی بود.

دکتر قانعی راد معلم صلح و دوستی است. حافظه شخصی، حرفه‌ای ، صنفی، علمی، اجتماعی و ملی ما هرگز محمد امین قانعی راد را فراموش نخواهد کرد.

نامگذاری این خیابان کوچک بیانگر رویش مجدد امید و قدر شناسی از بزرگمرد صلح و مدارا دکتر محمد امین قانعی راد است.

ما، هیئت مدیره و اعضاء انجمن علمی مطالعات صلح ایران ضمن بزرگداشت یاد و خاطره استاد قانعی راد راه این معلم صلح و دوستی را ادامه خواهیم داد و همه تلاش خود را مصروف تولید و گسترش ادبیات صلح خواهیم کرد.

  • مجتبی مقصودی
۰۶
دی

"مسیر صلح در روابط ایران و آمریکا فراتر از اجماع سازی است"

رئیس انجمن علمی مطالعات صلح ایران گفت: دستیابی به صلح مثبت و سازنده در روابط ایران و ایالات متحده آمریکا از گفت وگوی ملی موثر و فراتر از اجماع سازی، از طریق مصالحه سیاسی امکان پذیر است.

به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، مجتبی مقصودی عصر امروز (یکشنبه) در همایش موانع و چالش های صلح مثبت و تعامل سازنده در روابط ایران و آمریکا با تاکید بر لزوم شکل گیری بر گفت وگوهای ملی موثر تصریح کرد: برای شکل گیری چنین گفت وگوهایی نیازمند اراده جدی هستیم.

گفت وگوهای ملی ناظر بر دموکراتیزه کردن فرآیند سیاست گذاری و تصمیم گیری است. در این فرآیند باید مردم و گروه های مختلف اجتماعی در سیاست خارجی ذی سهم باشند. وی ادامه داد: صلح مثبت واژه ای جدید و فراتر از ادبیات سنتی صلح است. زمانی که از صلح مثبت در روابط ایران و آمریکا سخن می گوییم تنها فقدان جنگ را مد نظر نداریم بلکه منظور ما از صلح به معنای رعایت حقوق حقه ایران از سوی مهمترین قدرت غرب، به رسمیت شناختن سهم عادلانه و جایگاه ایران به عنوان یکی از بازیگران مهم در عرصه منطقه ای، تعمیق روابط در سطوح مختلف، رفع سوء تفاهمات و حذف سیاست های محدود کننده تجاری در سطح منطقه است.

مقصودی در ادامه به تامین ۱۰ فرض یا گزاره در ایجاد صلح مثبت در روابط ایران و آمریکا اشاره کرد و گفت: اولین مفروض این است که مهمترین وظیفه و کارکرد دیپلماسی هر کشور در خارج از مرزها، تامین منافع ملی بر پایه کاربست ابزارهای نرم مانند مذاکره و رایزنی است. ابزار دستیابی به اهداف و منافع ملی نیز از طریق صلح میسر می شود.

دبیر انجمن مطالعات صلح ایران در بیان دومین گزاره تصریح کرد: جنگ بسیار پرهزینه و پرصدمه است و باید کمترین استفاده از این ابزار شده یا آخرین ابزار باشد. بیشترین نیروی آماج حملات نیز مردم خواهند بود. با این منطق جنگ باید آخرین ابزار سیاستمداران باشد.

مقصودی افزود: سومین گزاره این است؛ به رغم گذشت چهار دهه از انقلاب، سیاست خارجی ایران بر سطوحی از تنش و ستیزه با نظام بین الملل استقلال یافته است. آیا خاتمه ای بر این می توان متصور بود؟ از نگاه آینده پژوهی باید چشم اندازی برای تعاملات مثبت و صلح سازنده برای ایران درنظرگرفت. حتی جنگ ها نیز روزی به صلح می رسد. وی در ادامه به نشانه هایی از خاتمه ناگزیرِ جنگ در تاریخ ایران اشاره و تصریح کرد: در بسیاری موارد در شرایط سخت مصالحه را پذیرفتیم. از آزادسازی گروگان های آمریکایی گرفته تا قبول قطعنامه ۵۹۸ و خاتمه جنگ. اما چرا باید به شرایط ناگزیر برسیم تا به مصالحه و معامله تن دربدهیم؟

این استاد دانشگاه در باره مفروض چهارم چنین توضیح داد: انقلابی گری و ستیزه جویی ویژگی جمهوری اسلامی ایران با نظام بین الملل است. مردم با جان و مال خود در هزینه های سنگین فرآیند این ویژگی سهیم شده اند. اگر بپذیریم اکنون در شرایط جنگ سرد هستیم بخش اعظم بودجه کشور به جای صرف در بخش های بهداشت، درمان و آموزش صرف رقابت های تسلیحاتی و جنگ های رقابتی منطقه ای می شود. از این رو، جای مردم و گروه های اجتماعی و حق بر توسعه کجاست؟ نمی توانیم بپذیریم که تا ابد و نسل های آینده نیز مسئولیت سیاستگذاری های ما را بپردازند.

رئیس هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران در بیان پنجمین گزاره گفت: به رغم تلاش های محدود برای کاهش سطح تنش در مناسبات ایران و آمریکا، تاکنون رویکرد حل المساله ای وجود نداشته و تنها به صورت محدود اقداماتی صورت گرفته است.

مفروض ششم از نگاه این استاد دانشگاه، درپیش گرفتن رویکرد آنتاگونیستی (معاشرت غیراجتماعی انسان ‌ها) نسبت به جهان است. وی در این باره اظهار کرد: در طول چهاردهه اخیر نسبت به هر چه خارج از مرزهای ایران بوده به دیده شک و تردید نگریسته ایم. قانون اساسی گویای این است. در این قانون نگاه بدبینانه ای نسبت به خارج و هرآنچه که در خارج است، وجود دارد. به نظر می رسد در آینده ای نه چندان دور باید رویکرد تعاملی را پیش گرفت.

مقصودی در توضیح گزاره هفتم گفت: کاربست سیاست های خیابانی و توده ای فرآیند مدیریت به ویژه در سیاست خارجی را مشکل می سازد. هرجا که سیاست، خیابانی شود، مدیریت آن دشوار می شود. نتیجه این نوع سیاست، اشغال سفارت عربستان است. این نوع از سیاست ظرفیت تخریب در روابط را دارد اما ظرفیت بازسازی ندارد. از طرفی با تکثر نیروهایی مواجه هستیم که ظرفیت تخریب گری دارند.

این استاد دانشگاه در بیان ادامه مفروضات خود گفت: جنگ نهایت سیاست گذاری و تصمیمات نیست. به طور منطقی هر جنگی باید به صلح برسد. از این رو ضرورت بازفهمی، بازاندیشی و محاسبه هزینه فایده سیاست خارجی در پایان دومین دهه قرن بیست ویکم احساس می شود. این مهم از طریق بازبینی و بازفهمی منافع ملی میسر می شود. پس از چهار دهه نیاز به خوانش جدیدی از منافع و سیاست های ملی داریم.

منبع: ایرنا

  • مجتبی مقصودی
۳۰
آذر

مساله زنان در تعاملات ملی؛ از خشونت زایی تا صلح مثبت

دکتر مجتبی مقصودی رئیس هیئت مدیره انجمن مطالعات صلح ایران

 

مقدمه

ضمن تبریک روز جهانی عاری از خشونت، همچنان که مستحضر هستید؛ دو قرن اخیر عصر دولت های ملی است. علیرغم طرح بحث های فراوان از عصر جهانی شدن و زوال دولت های ملی؛ همچنان دولت های ملی بزرگترین بازیگران برسمیت شناخته شده در سطح جهان اند که دارای ابزارهای لازمه از جمله ابزارهای قهری برای اداره جامعه هستند. دولت های ملی محصول مشارکت مردم بر سرنوشت خویش در تعیین حکام و ساخت سیاسی است. در واقع بدین لحاظ مهمترین منبع مشروعیت دولت های ملی، نوین و مدرن متاثر از آراء و اراده ملت است.

اگر مبنای دولت ملی را به مثابه معیار این سخنرانی بپذیریم؛ در عرصه ملی چهار سطح از تعاملات سیاسی – اجتماعی به ویژه در ارتباط با زنان در سطح جامعه ایران قابل شناسایی است. این چهار سطح، تعیین کننده نوع تعامل با موضوع زنان در چارچوب صلح (اعم از مثبت و منفی) است. این سطوح ظرفیت متفاوتی در خشونت زایی تا صلح مثبت را در بطن خویش پرورش می دهند و از خشونت تا صلح مثبت قابل تبیین و ارزیابی است.

سطح اول: موضوع و جایگاه زنان در”سطوح حاکمیتی نظام جمهوری اسلامی ایران” است. سطوح حاکمیتی با تکیه بر منابع مشروعیتی ، وجه مذهبی- الهی، موضوع و مسئله مشارکت و مطالبات زنان را فاقد اصالت، مشروعیت و وجاهت دیده و اصولا و ماهیتا آنرا به رسمیت نشناخته و بی نیاز از گفتگو، به ویژه بر سر مطالبات روزآمد جامعه زنان می بینند. نظرگاه و جهت گیری این رویکرد معطوف به نگاه از بالا به پایین بوده، موضوع آراء مردم جنبه تزیینی دارد. بدین لحاظ تقریبا در سطح حاکمیتی با خلاء حضور زنان مواجه هستیم و به عبارتی اصولا صورت مساله پاک شده و مساله ای به نام مطالبات و مشارکت زنان وجود ندارد.

سطح دوم: موضوع و جایگاه زنان در سطح حکومتی و “قوه مجریه” در جمهوری اسلامی ایران است. سطح حکومتی با تکیه بر منابع دوگانه “مشروعیت مردمی” و “مشروعیت مذهبی” رویکرد دوگانه یک گام به پس، یک گام به پیش (نه دو گام به پیش) را دستور سیاست ورزی خود دارد. در سطوحی از اداره جامعه و از جمله سطوح میانی مدیریتی درصدی از زنان حضور دارند ولی این نقش و جایگاه جدی نبوده و از مشارکت در سطوح بالای مدیریتی خبری نیست. بخشی از این دوگانگی رویکردی علاوه بر توجه به ملاحظات حاکمیتی، به لحاظ بینشی و جوهری نیز اعتقادی به حضور جدی زنان در این عرصه ها نیست؛ هر چند در مواردی قوه مجریه در توجیه کم رنگی حضور زنان به بهانه های دیگری متوسل می شود.

سطح سوم: موضوع و جایگاه زنان در “سطح نهادهای مدنی” با یکدیگر و با مردم است. مبانی مشروعیت مبتنی بر شایستگی ها، ظرفیت ها و علاقه است؛ لذا در این سطح، همکاری های گسترده ای در میان نهادهای مدنی از جنسیت های مختلف وجود دارد. بخش قابل توجهی از این همکاری ها، فارغ از محدودیت های جنسیتی اعمال و اجرایی می شود. در این عرصه سقف شیشه ای هم وجود ندارد و علاقه و وقت گذاری نقش تعیین کننده در مشارکت مدنی ایفاء می نماید.

سطح چهارم: موضوع و جایگاه زنان در سطح “تعاملات مردم با یکدیگر” است. اگر دقت شود در مناسبات مردم با یکدیگردر بخش های مدرن جامعه اصولا جنسیت محل طرح و یا مناقشه نیست و زنان و مردان دوشادوش هم فعالیت می کنند. معامله می کنند، کار و تلاش می کنند، درس می خوانند، می نوازند، هنر می آموزند و می آموزانند و….

این سخنرانی مدعی است که به ترتیب سطوح تعاملات؛ از رویکرد حاکمیتی، به رویکرد حکومتی و سپس نهادهای مدنی و نهایتا به روابط در سطوح مختلف مردم ظرفیت خشونت زایی جامعه کمتر شده و به صلح مثبت و نیز صلح مثبت، برابری جنسیتی، عدالت توزیعی، رواداری و مدارا و … نزدیکتر می شویم و بر عکس سطوح بالای حاکمیتی و حکومتی در دراز مدت خود بستر ساز تنش های جنسیتی و خشونت های اجتماعی منتج از عدم شناسایی دیگر هویت ها خواهند بود.

 

۲۷آذر۱۳۹۷

در نشست: خشونت در فقدان صلح مثبت و تاثیر آن بر زنان،

تالار سلام دانشگاه شهید بهشتی

  • مجتبی مقصودی
۲۷
آذر

همایش

"موانع و چالش های صلح مثبت و تعامل سازنده در روابط ایران و آمریکا"

 

زمان: یکشنبه دوم دی ماه 1397 از ساعت 15

مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی

  • مجتبی مقصودی