رانت و پژوهش

تغییر سرفصل ها، رانت، بازار کار و انجمن علوم سیاسی ایران در مصاحبه با خبرگزاری دانا   برخی از مسوولین، علم سیاست را به مثابه یک علم مستقل در حاشیه می خواهند. تغییر سرفصل‌ها با نگاه سطحی، خطی و تقلیل گرایانه نمی تواند کارایی، کیفیت و سودمندی دانش سیاست را به صورت جدی ارتقا ببخشد. متاسفانه رانت حتی وارد حوزه پژوهش هم شده است و بعضا نهادهای دولتی پروژه‌های پژوهشی را به نهاد‌های مستقل علمی نمی‌سپارند.   گروه راهبرد - خبرگزاری دانا: صد سالی است که آموزش علم سیاست در ایران به صورت آکادمیک شروع شده است و در طول این سده با وجود استمرار پارادایم های خاص در غرب، علم سیاست ایرانی پژواکی از آواهای نیروهای کنشگر سیاسی در کشور بوده و متقابلا بر آنها تاثیر گذارده است. اما در این بده بستان ها نوعی نگاه دوگانه دوستانه و خصمانه نسبت به این علم در میان سیاست ورزان بوده است.گروهی معتقدند یکی از کارکردهای علوم   سیاسی پرورش سیاست مدار است و حال این سیاست مداران هستند که می‌خواهند به پرورش و شکل دهی علوم سیاسی بپردازند. گروه راهبرد خبرگزاری دانا در پرونده‌ای به بررسی وضعیت علم سیاست در ایران پرداخته و جایگاه آن را از متخصصان این رشته جویا شده است. در بخش اول پرونده جایگاه علم سیاست در ایران، گفت وگویی با دکتر مجتبی مقصودی، رییس انجمن علوم سیاسی داشتیم که این استاد علوم سیاسی با اشاره به مشکلات و دغدغه‌های حوزه تخصص خود، از راهکارهای بهبود وضعیت علم سیاست در ایران نیز سخن می‌گوید:    دکتر مجتبی مقصودی رییس انجمن علوم سیاسی ایران در گفتگو با گروه راهبرد خبرگزاری دانا گفت: آشفتگی زدایی از علوم سیاسی کشور با برنامه‌های انجمن علوم سیاسی ایران آغاز و گام هایی در این زمینه برداشته شده و امیدواریم با حمایت متولیان رسمی با سرعت هر چه بیشتر ادامه یابد.    رییس انجمن علوم سیاسی ادامه داد: طرح آشفتگی علوم سیاسی حائز اهمیت است. اکنون دو گروه اصلی از دو زاویه متفاوت بر وضعیت نابسامان آشفتگی علم سیاست در ایران تاکید می کنند. یکی رویکرد برخی از نهادهای تصمیم‌گیر و متولی نظام آموزشی است که با طرح مساله آشفتگی علوم سیاسی بر سیاه‌نمایی و ناکارآمدی این علم و این رشته دانشگاهی تاکید دارند و چنین می نماید که هدفی جز مصادره و باز کردن راه برای تغییرات جهت دار و یک سویه برای این رشته ندارند. طبیعی است که این رویکرد خطی، دستوری و با این نیت مورد پذیرش ما نیست.    وی افزود: اگر آشفتگی این رشته دانشگاهی را بپذیریم، تحلیل این آشفتگی جدای از نظام آموزشی و حتی سطح و فرایند توسعه در سطح کشور به خطا است! برخی از مسوولین، علم سیاست را به مثابه یک علم مستقل در حاشیه می خواهند، همچنان که دستگاه های سیاستگذاری و تصمیم گیری نیز در عمل هیچگاه این دانش را برسمیت نشناخته اند و از خدمات مشاوره ای صاحبنظران آن در اصلاح و بهبود سیاست های داخلی و خارجی کشور به صورت جدی سود نجسته اند و حتی رویکرد اخیر نیز بنظر می رسد، نه در راستای تقویت، بلکه در راستای تضعیف و حکومتی کردن دانش سیاست است . انتقاد شان از رویکرد فعلی علوم سیاسی نه به قصد توسعه و کارآمد کردن این علم، بلکه خواستار تغییر ماهیت جهت دار علوم سیاسی در ایران می باشند.    تغییر سرفصل ها با نگاه خطی کارایی ندارد    دکتر مجتبی مقصودی ادامه داد: همان‌دوستان و همکارانی که حدود سه دهه پیش سر فصل های دروس علوم سیاسی را تغییر دادند دوباره مسوولیت تغییر سر فصل های این رشته را پذیرفته اند و این نکته تا حدودی سوال برانگیز می نماید. مشخصا، تغییر سرفصل‌ها با نگاه سطحی، خطی و تقلیل گرایانه نمی تواند کارایی، کیفیت و سودمندی دانش سیاست را به صورت جدی ارتقا ببخشد و تضمین نماید.    وی گفت عده‌ای با طرح آشفتگی علوم سیاسی قصد وارد کردن مفاهیم دلخواه خود به اساس و بنیاد این علم دارند که ممکن است با پوشش و ظاهری متفاوت از آنچه هست نمایان شود. نویسنده کتاب تحولات سیاسی – اجتماعی ایران در ادامه گفت:گروه دیگری که صحبت از آشفتگی علم سیاست در ایران میکنند، از اصحاب ،اساتید و دانشجویان این علم هستند.    وی با اشاره به اینکه کاستی‌ها و مشکلاتی که دانش سیاست در ایران با آن دست بگریبان است گفت: این موضوع اگر با حمایت نظام آموزشی و بصورت درون سیستمی مورد اصلاح، تکمیل و تکامل قرار بگیرد قطعا ثمربخش تر و کارگشاتر خواهد بود. عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی گفت: هم صدا شدن بعضی از اصحاب دانش سیاست با کسانی که در پی تغییر و قلب هویت و ماهیت این علم در کشور هستند نوعی خودزنی‌است و هیچ دردی را بهبود نخواهد بخشید.    رسوخ رانت در علم سیاست، خالق آشفتگی است    دبیر علمی همایش "حکمرانی، سیاست و دوستی" گفت: اگر با دید مشفقانه به علوم سیاسی کشور بنگریم باید بپذیریم که منابع مطالعاتی و آموزشی این علم در دانشگاه‌های کشور به روز نیست ، دارای ساختار کاربردی و مطلوب نیست و بیشتر جنبه تئوریک و تاریخی محض دارد. ولی بخش بزرگ مشکلات وضعیت علوم انسانی به سیاست گذاری کلان آموزشی، وزارت علوم و دستگاه‌هایی که برای این رشته برنامه‌ریزی درسی انجام می دهند، برمی گردد. دکتر مقصودی افزود: وقتی متولی اصلی برنامه‌ریزی آموزش و درسی دانشگاه ها دولت هست، بالتبع باید ریشه آشفتگی ها را هم باید در همین نهادها و خصلت رانتی آن جستجو کرد.   وی گفت: نهاد علمی انجمن علوم سیاسی ایران در حال حاضر فعالترین نهاد حوزه علوم دانش سیاست و روابط بین الملل کشور هست که بیلان کاری بالایی نسبت به اکثر دپارتمان های علوم سیاسی کشور دارد. این در حالیست که کمترین میزان کمک مالی از بودجه دولت را بخود اختصاص است.   وی در ادامه گفت: نیرویی بهتر از مجموعه خود علوم سیاسی نمیتواند دانش سیاست را از آشفتگی نجات دهد. در صورتی که اندیشمندان و صاحبنظران این حوزه بجای مصاحبه‌های ژورنالیستی، عزم خود را جزم کنند. ظرفیت اصلاحی دانش سیاست بیشتر خواهد شد. در این عرصه انجمن علوم سیاسی کشورمهمترین و شاخص ترین نهادی ست که می تواند متولی بهبود وضعیت این علم شود.    مقصودی با انتقاد از صرف بودجه های کلان برای اصلاح علوم انسانی به افراد و نهادهای غیر مرتبط گفت: بهتر است ساماندهی و اصلاح وضعیت علوم انسانی به خصوص علم سیاست به نهادها و تشکل های دارای صلاحیت و مرتبط غیردولتی دانش سیاست سپرده شود. وی افزود انجمن علوم سیاسی ایران ظرفیت اصلاح سر فصلهای دروس علوم سیاسی کشور را دارا می باشد. عدم برنامه ریزی برای بازار کار فارغ التحصیلان علوم سیاسی دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی با مطرح کردن عدم تناسب تعداد فارغ‌التحصیلان و ظرفیت بازار کار رشته علوم سیاسی گفت:30 هزار دانشجوی علوم سیاسی در مقاطع کارشناسی ،کارشناسی ارشد و دکترا در کشور مشغول تحصیلند که تقریبا 15 هزار دانشجو در دانشگاه‌های پیام نور تحصیل می کنند. وی گفت: آیا نهادهایی که جذب این تعداد دانشجو را در این رشته برنامه‌ریزی و تصویب می کنند تدبیری برای جذب فارغ‌التحصیلان این رشته در بازار کار اندیشیده اند؟!    دکتر مقصودی همچنین گفت: متمرکز بودن نظام آموزشی در کشور یکی از مشکلات اساسی این حوزه است. وقتی اختیارات مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش و پژوهش در اختیار نظام آموزشی و عملادولتی است و استاد نقش جدی در ارائه سرفصل ها ندارد، منطقا باید مسوول و پاسخگوی هر گونه آشفتگی آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها هم همین نظام آموزشی و دولت باشد.    رئیس انجمن علوم سیاسی گفت: متاسفانه رانت حتی وارد حوزه پژوهش هم شده است و بعضا نهادهای دولتی پروژه‌های پژوهشی را به نهاد‌های مستقل علمی نمی‌سپارند؛ بلکه به افراد و مجموعه های خاصی از دوستان و همفکران خود می سپارند که از آن تحت عنوان رانت پژوهشی یاد می کنیم و این خود یکی دیگر از معضلات پژوهش در کشور شده است.    وی در ادامه افزود: انجمن علوم سیاسی ایران این توانایی را دارد که بزرگترین پروژه‌های مربوط به علوم سیاسی را انجام دهد. وی افزود با نگاهی به عملکرد انجمن علوم سیاسی ایران که فقط با سرمایه اجتماعی اساتید و اعضای انجمن و بدون کمترین حمایت مالی دولتی اداره می شود متوجه خواهید شد که دانش سیاست در سطح کشور به سوی گفتمان سازی میرود.    وی با انتقاد از منتقدین علوم سیاسی گفت: کسانی که از تریبون‌های مختلف بر طبل ناکارآمدی این علم میزنند چه اقدامی در راستای بهبود وضعیت این این نهاد کرده‌اند.؟! وی در ادامه افزود: بهتر است برای بالا بردن طرفیت‌ها علاقمندان دانش سیاست سیاسی به جای تلاش های فردی، انرژی خود را به صورت نهادی در اختیار علوم سیاسی قرار دهند.    نقش انجمن علوم سیاسی در کاربردی کردن تئوری های سیاسی    وی در پاسخ به انتقاداتی که درمورد نبود پژوهش‌های کاربردی و بومی در این رشته مطرح است گفت: انجمن علوم سیاسی با برگزاری چندین همایش کاربردی و موضوعات ملی و منطقه‌ای و نیز همکاری با دستگاه های اجرایی گام های بلندی را در راستای فاصله گرفتن علوم سیاسی از نگاه تئوریک و تاریخی محض و نزدیک شدن به رویکرد کاربردی و بومی برداشته است و آشفتگی زدایی از علوم سیاسی کشور با برنامه‌های انجمن علوم سیاسی کشور آغاز شده است و با سرعت بیشتری پی گرفته خواهد شد.به نقل از: خبرگزاری دانا     http://danakhabar.com/fa/news/1155170/