نابسامانی های پایان نامه های دانش سیاست به زبان آمار

آخرین نتایج یک نظرسنجی      وضعیت نابسامان پایان نامه های رشته های علوم سیاسی، روابط بین الملل، مطالعات منطقه ای و اندیشه سیاسی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری محمل یک نظرسنجی را در این تارنما را فراهم آورد که 104  نفردر این نظرسنجی شرکت کردند. فارغ از هرگونه اظهارنظری این نتایج را منتشر می سازیم. ضمن تشکر از شرکت کنندگان در این نظرسنجی، از همه علاقمندان به سرنوشت این حوزه دعوت می شود تا در این نظرسنجی شرکت نمایند. مهمترین آسیب پایان نامه های دانش سیاست متاثر از کدام عامل است؟ نظام آموزشی             46.15 درصد     (با 48 رای)      فضای نامساعد پژوهشی 16.35 درصد    (با 17 رای)                     فضای عمومی کشور    17.31 درصد     (با 18 رای)      اساتید راهنما و مشاور   12.5 درصد      ( با 13 رای)     دانشجو                     7.69 درصد      (با 8 رای) جمع شرکت کنندگان            104 نفر

بررسی و نقد وضعیت پایان نامه های علوم سیاسی

بررسی و نقد وضعیت پایان نامه های علوم سیاسی                               گزارش از: علی محمدی            نشست علمی «آسیب شناسی پایان نامه های علوم سیاسی» از جمله جلسات انجمن علوم سیاسی ایران است که در بعدازظهر هشتم اسفند 1391  با حضور جمعی از علاقمندان در خانه اندیشمندان علوم سیاسی برگزار شد. در این نشست دکترحسین جمالی ، دکتر مقصود رنجبر و دکتر مجتبی مقصودی به ایراد سخنرانی پرداختند.       ابتدا دکتر مقصودی رییس انجمن علوم سیاسی با طرح اهمیت و جایگاه پایان نامه ها در نظام آموزشی به بیان ایرادات محتوایی، ساختاری، روشی و شکلی  پایان نامه ها پرداخته و فقدان توجه به فلسفه وجودی پایان نامه،رویکرد تکلیف گرایانه – تقلیل گرایانه و حاکمیت فرمالیسم را از آسیب های جدی این مقوله دانستند. ایشان احساس بی نیازی نهادهای دولتی به پایان نامه ها، تکراری بودن درصد قابل توجهی ازمحتوای اغلب آنها، تعجیل در پایان نامه نویسی، تقلیل پایان نامه به رفرنس نویسی، فقدان روش شناسی های مناسب، معضلات وملاحظات مالی استاد ودانشجو، دور شدن از جنبه های نوآوری وبی انگیزگی را از دیگر عوامل نزول سطح کیفی ومحتوایی پایان نامه ها دانستند.      در ادامه دکتر حسین جمالی از دانشگاه مازندران با تاکید وتشریح روان شناسی ایرانی، ذهنیت گرایی دانشجویان در امر پژوهش را یکی از آسیب های مهم دانسته وبه مسایلی مانند فقدان نوآوری، نداشتن دانش اولیه در مورد موضوع انتخابی و لزوم تفکیک مرحله مطالعه  وموضوع پژوهش پرداختند.    سپس دکتر مقصود رنجبر از دانشگاه آزاد اسلامی. واحد قم، لبه تیغ نقد را متوجه استادان نموده ونوآور نبودن خود استادان را از جمله آسیب ها دانسته و فقدان انسجام در در دانشکده ها وعدم انسجام معرفتی و وجود تنوع ذهنیتی از سوی استادان به تفکرات گوناگون پوزیتیویستی، گفتمانی،  مدرن ، سنتی و...دانشجو را دچار سر در گمی می نماید در حالی که هر کجا این انسجام نسبی وجود داشته نتیجه مطلوب تری به بار آورده است. ایشان به ایدئولوژیک شدن فضای علمی وتوجیه ایدئولوژیک موضوعات تحقیق به جای پژوهش علمی را نقض غرض دانسته و آن را از دیگر آسیب های جدی در فضای پژوهش بر شمردند.    نشست با پرسش و پاسخ حضار و سخنرانان خاتمه یافت.

بررسی توصیفی عناوین پایان‌نامه‌های رشته‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل (دانشگاه‌های دولتی شهر تهران)

پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دوم، شماره 5، زمستان 1385: 152 - 143 مجتبی مقصودی چکیده:در گونه‌شناسی پژوهش‌های علمی رساله‌ها یا پایان‌نامه‌های تحصیلی یکی از مهمترین انواع پژوهش‌ها محسوب می‌شوند. هر دانشجوی مقطع کارشناسی ‌ارشد و دکترا در پایان‌ دوره‌های آموزشی عهده‌دار تدوین رساله‌ای است که پس از انتخاب موضوع و ارائه طرح نامه به گروه آموزشی مربوطه و طی پروسة علمی ـ اداری - به‌خصوص تصویب عنوان در شورای پژوهشی دانشکده- توسط دانشجو جنبة عملیاتی و رسمی به خود می‌گیرد و در‌نهایت پس از تهیه و تدوین، در جلسه‌ای به طرح و دفاع از یافته‌ها و نتایج خود می‌پردازد.علی‌رغم طیف وسیع و گسترده‌ای از پرسش‌ها که در ارتباط با پایان‌نامه‌های دانشجویی قابلیت طرح و بررسی دارد، این پژوهش به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش محدود و در‌عین‌حال مهم است که: «به لحاظ تنوع و فراوانی موضوعی، عناوین پایان‌نامه‌های دانشجویی از چه وضعیتی برخوردار است؟» بدین ترتیب در اثنای پژوهش مشخص خواهد شد چند درصد از رساله‌ها به مسائل ایران و چند درصد به مسائل دیگر کشورها می‌پردازند، تمرکز بر مباحث انتزاعی، نظری و اندیشه‌ای تا چه حد است و چند درصد از موضوعات کاربردی‌تر به نظر می‌رسند؟ هم‌پوشانی، شباهت و تکرار عناوین پایان‌نامه‌ها تا چه میزانی است و در چه حوزه‌‌هایی خلأ وجود دارد؟فرضیة اصلی  این پژوهش آن است که: «به‌رغم دقت‌ِ نظر مسئولین و مراجع علمی صلاحیت‌دار (مدیران گروه‌ها، شورای پژوهشی، اساتید راهنما و مشاور) در تأیید و تصویب عناوین پایان‌نامه‌های دانشجویی، بخش قابل‌ توجهی از رساله‌ها با دورافتادگی از واقعیات و نیازهای سیاسی-اجتماعی جامعه و کشور، جنبة غیرکاربردی داشته و تکرار و هم‌پوشانی از‌جمله نکات قابل طرح در عناوین پایان‌نامه‌های دانشجویی محسوب می‌شود؛ هر‌چند در پژوهش پیمایشی، این فرضیه مورد تأیید قرار نگرفت.به لحاظ روشی و به تناسب نوع تحقیق و ماهیت پژوهش، در جمع‌آوری اطلاعات از روش استقرایی بهره گرفته شده است. از میان جامعة آماری یا رساله‌های دو مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری رشته‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دستمایة این پژوهش نمونه‌گیری تصادفی از 700 عنوان پایان‌نامه می‌باشد. محدودة زمانی عناوین پایان‌نامه‌ها بین سال‌های 1385-1370ه‍.ش و محدودة مکانی از 8 دانشگاه و مرکز آموزشی دولتی مستقر در شهر تهران شامل: دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس، امام صادق(ع)، علامه طباطبایی، تربیت معلم، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انتخاب شده است.واژه‌های کلیدی: پایان نامه، کارشناسی ارشد، دکتری ، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل