دکتر مجتبی مقصودی

دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی


دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
آخرین نظرات
۲۱
مهر

انتشار شماره جدید پژوهشنامه علوم سیاسی

شماره 58. بهار 1399

«بحران کرونا و سیاست در ایران»  

  مقالات این شماره:

1.   سیاست‌خارجی ایران در عصر کرونا؛ از دیپلماسی سلامت تا دیپلماسی رسانه‌ای علی باقری دولت آبادی؛ محسن شفیعی سیف آبادی

 2.   مقایسه توانایی دولتِ ایران و کشور‌های منتخبِ شرقِ آسیا در سیاست‌گذاری کووید-19 علی رضا حیدری  

3 .  بازی تاج‌وتختِ کرونا؛ آموزه ای برای سیاست ورزی ایرانی محسن خلیلی  

4 . پاندمی کرونا و تحلیل پلی‌هیوریستیکی سیاست خارجی ایران شهروز شریعتی؛ امین یوسفی  

5.   رفتار سیاسی-اجتماعیِ ویروس کرونای جدید (کووید-19) (با نگاهی به شرایط سیاسی-اجتماعی ایران) حیدر شهریاری  

6 .  نقد فرانظری مبانی هستی شناختی حکمرانی دولت ها در سیاست‌گذاری سلامت برای کنترل همه گیری کووید-19 (مطالعه موردی ایران) رسول صفراهنگ  

7.  بحران کرونا به مثابه مجالی برای بازاندیشی در وضعیت سیاسی اکنون رضا نصیری حامد  

جهت مطالعه متن مقالات و دریافت فایل مقالات رجوع کنید به: http://www.ipsajournal.ir/

  • مجتبی مقصودی
۲۰
مهر

کرونا و زندگی صلح آمیز در قرن 21

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

 مراسم مجازی اعلام برگزیدگان نهایی فراخوان داستان کوتاه

  • مجتبی مقصودی
۱۸
مهر

یادداشتی درباره مستند داستانی"محمد علی علومی؛ قصه گوی مردم"

دکترمجتبی مقصودی

مستند داستانی “محمد علی علومی؛ قصه گوی مردم” به کارگردانی مجید فدائی، روایتی مستند از نویسنده، اسطوره‌شناس، پژوهشگر و طنزپرداز معاصر ایرانی محمد علی علومی است که خود استاد علومی به عنوان راوی داستان، گوشه هایی از فرهنگ، سنت، تاریخ، وضعیت حال جامعه ایران را به تصویر می کشد که در لابلای این تصویرپردازی، روایتی ساده و بی غل و غش از زندگی این نویسنده ی توانا را نیز شامل می شود.  

فیلم با حرکت قطار آغاز و با حرکت قطار در مسیر کویر و در لابلای سنگلاخ های کف ریل خاتمه می یاید. حرکت دائم این قطار و گردش تصویر دوربین گاه به جلو و گاه به عقب مسیر حرکت این قطار و درون کوپه ها، تصویری از گذشته، حال و آینده فرهنگ این مرز بوم را تداعی می کند که علیرغم همه ی مشکلات همچنان در حرکت و تغییر است؛ هر چند در گذر زمان بیش از آنکه به جلو و آینده نگاهی داشته باشد بیشتر به گذشته نظر داشته و گاه با مصائب و بروز مشکلات سرنشین اصلی آن یعنی استاد محمد علومی که راوی داستان پرنشیب و فراز این فیلم است غم زده از چنین حال و روزی  و در غم وضعیت مردم دچار کابوس و حسرت می شود.  

مستند قصه گوی مردم پرتره ای آموزشی است که باید چند بار دید تا به فهم عمیق از چرایی انتخاب صحنه ها و روایت ها و داستان ها از سوی کارگردان پی برد. صحنه ها و لوکیشن های انتخابی در این فیلم از زندگی روزمره و اجتماعی مردم جدا نیست. بازار سنتی کرمان، حمام عمومی و قدیمی، آرامستان، سینما، آرایشگاه و گفتگوی بی آلایش با مردم کوچه و بازار و گوش دادن به تجربیات و درد دل مردم، راوی فیلم را به مخاطب دردآشنا تبدیل نموده که به پشتوانه آن به خلق آثار خود پرداخته و با افتخار وی را به قصه گوی مردم و راوی مردمی تبدیل کرده است.  

روایت ساده و روان محمدعلی علومی در فیلم یک ساعته قصه گوی مردم، پرتره ای تمام نما و نمونه وار از گذشته تا بحال با چشم اندازهایی نه چندان روشن از ملتی را به پیش چشم می آورد که خالق شاهکار های بزرگ و تمدنی کهنسال بوده است. روایت زلزله بم با ضجه های زنان، صدمات و لطمات فراوان و تخریب وسیع ارک بم و دیگر آثار باستانی و به فراموشی سپرده شدن آن، قصابی الاغ در جامعه ی فقر زده که در فرهنگ عامیانه بسیاری از کشورها نماد حماقت و لجاجت است و بعد صرف متجاهلانه ی کباب با رایحه و بوی گوشت تازه و یا گفتگو راوی داستان با خدا در آخرین سکانس و گلایه های بی پرده از خالق هستی و دعوت به گفتگو و تجدید نظر در سیاست ها و رویکردها  و یا بازخوانی نامه سرگشاده و بی پرده به رئیس جمهور برای ثبت در تاریخ، همگی نخ تسبیح درون مایه اصلی این فیلم ارزیابی می شود که با ضرب آهنگ خویش ذهن و روح مخاطب را با خود درگیر می سازد.

 اتوبیوگرافی قصه گوی مردم در عین سادگی و روانی گفتگوها و جوهره ی عامیانه ی و فهمای خود که تماشاگر را به عمق زندگی مردم از آهنگر، آرایشگر و جامه دار و… می برد؛ کارگاهی آموزشی برای مخاطبان و علاقمندان علمی هم هست که چگونه اجزاء خلق یک اثر ماندگار داستانی را بیاموزند؛ طرح مباحث دقیق و تخصصی نظیر؛ قرینگی سمبل آرامش و ثبات، ضرورت پیش روندگی طنز و تراژدی در آثار ماندگار نظیر شاهنامه فردوسی، نحوه ی تبدیل رعیت بدون حق به ملت صاحب رای و حق در جریان انقلاب مشروطه، موضوع حق تعیین سرنوشت و دینداری به مثابه امری شخصی و فردی در این راستا قابل ارزیابی است. قند و چایی و سیگار و کتاب و نویسندگی روایت بالاترین عشق و حال راوی داستان در زندگی روزمره است که در پس و پشت مشکلات فراوان سیاسی – اجتماعی و از جمله مشکلات چگونگی گذران زندگی روزمره و معیشت، امنیت شغلی و اندیشه ای  که هرچند مجالی قابل اعتنا برای اندیشگی و قلم زنی اهل نظر و اندیشه برجای نگذارده است ولی باز هم روای در چنین شرایط آثار ماندگار خود را خلق می نماید.

کارگردان ضمن تصویر گوشه های مهمی از زندگی محمد علی علومی، افسوس ها و دل زدگی های قصه گوی مردم را پنهان نمی دارد؛ اینکه چرا وی مثلا علوم سیاسی خوانده و به رشته نقاشی روی نیاورد و چرا سیاست در این کشور بد اقبال و کریه المنظر شد. چرا نشانه های نسل قدیم از جمله روحیه نسل قدیم کم رنگ گردید. چرا در این مملکت بعضا نویسنده به مثابه یک عنصر مشکوک دیده می شود؛ حال آنکه نوشتن یک پهلوانی جنون آمیز عاشقانه است که عاشقان چنین مسلکی باید قدر بینند و بر صدر نشینند؛ حال آنکه در عمل چنین نیست. امید است با بهبود شرایط اجتماعی و مهار ویروس کرونا، مستند داستانی “محمد علی علومی؛ قصه گوی مردم” به کارگردانی مجید فدائی امکان اکران عمومی بیابد و مخاطبان علاقمند به تماشای ان بنشینند.  

برای مشاهده لینک اصلی خبر به صفحه زیر مراجعه فرمایید: 

http://majidfadaei.ir/%D9%82%D8%B5%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85/

  • مجتبی مقصودی
۱۴
مهر

انتشار پنجاه و هفتمین شماره از پژوهشنامه علوم سیاسی

 علاقمندان می توانند با مراجعه به آدرس http://www.ipsajournal.ir  مقالات این شماره و شماره های پیشین را به رایگان، دانلود و استفاده نمایند.

در این شماره می خوانید:( شماره جاری: دوره 15، شماره 1- شماره پیاپی 57، زمستان 1398، صفحه 1-274 )

 

1. روبنای شریعت‌‌نامه و زیربنای سیاست‌‌نامه در نصیحه‌‌الملوک غزالی؛ براساس متن تحولات سیاسی سلجوقیان  صفحه 7-32 روح اله اسلامی؛ سیدهاشم منیری

2. همسویی سازمان همکاری اسلامی با عربستان سعودی برای مقابله با ایران در بحران یمن (2019-2015)  صفحه 33-74 مجید بزرگمهری؛ سمیه آقاجانی؛ مریم افشار

 3. آینده پژوهی وضعیت علوم سیاسی در ایران بر اساس الگوی تحلیل روند STEEP(V)  صفحه 75-110 حسین سلیمی؛ غلامرضا حداد

4. منازعه سیاسی، سیاست فرهنگی و فرهنگ عامه در ایران پس از انقلاب (با تمرکز بر سیاست موسیقی)  صفحه 111-146 ابوالفضل دلاوری؛ الهام قاسمی میمندی 

5.  در آیینه غرب و عبور از مَنِ نامتناهی؛ بررسی چگونگی رویارویی نخستین قانون‌گذاران ایرانی با غیرِ غربی در مذاکرات نخستین مجلس شورای ملی مشروطیت  صفحه 147-184 رضا سرحدی قهری؛ مهدی نجف زاده؛ سید حسین اطهری؛ مرتضی منشادی 

6. آسیب شناسی سیاسی – حقوقی مصوبات مرتبط با ورزش و تربیت بدنی در مجلس شورای ملی عهد پهلوی دوم  صفحه 185-217 امین عادل خانی؛ سید محمد حسین رضوی؛ مرتضی دوستی

7. شناسایی ابعاد پتانسیل خشونت قومی وعوامل اجتماعی مرتبط با آن (مطالعه موردی : استان آذربایجان غربی) صفحه 219-256 سجاد معین فر؛ رضاعلی محسنی؛ علیرضا محسنی تبریزی 

  • مجتبی مقصودی
۰۴
ارديبهشت

فراخوان مقاله فصلنامه علمی- پژوهشی  «پژوهشنامه علوم سیاسی»

برای دو شماره اختصاصی با موضوع:«بحران کرونا و سیاست در ایران»

با شیوع ویروس کرونا و تاثیر آن بر جامعه و سیاست در ایران، فصلنامه علمی - پژوهشی «پژوهشنامه علوم سیاسی» در چارچوب مسئولیت علمی، اخلاقی، اجتماعی و انسانی و نیز در راستای نگاه موشکافانه، حل المسأله ای و کاربردی به موضوعات جدید ایران، درنظر دارد دو شماره آتی خود را به موضوع «بحران کرونا و سیاست در ایران» اختصاص دهد. با توجه به اهمیت و اولویت این موضوع از همه دانشگاهیان و پژوهشگران کشور دعوت می شود مقاله های علمی-پژوهشی خود را با رعایت استانداردهای پژوهشی حداکثر تا خرداد1399به سامانه پژوهشنامه  به آدرس زیر ارسال فرمایند.http://www.ipsajournal.ir 

محورهای پیشنهادی برای مقالات:

•  تاثیر بحران کرونا بر روابط دولت و جامعه در ایران

•  تعاملات نهاد دین و سیاست در ایران عصر کرونا

•  وضعیت سنجی و طیف سنجی مواضع و عملکرد نیروهای سیاسی در قبال بحران کرونا در ایران

•  حکمرانی خوب وسیاست ورزی در ایران عصر کرونا؛ شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی

•  نقش و عملکرد نهادهای مدنی در ایران در مقابله با ویروس کرونا

•  اندیشه ورزی و ادبیات سیاسی در ایران عصر کرونا

•  زنان و سیاست ورزی در عصر کرونا؛ بررسی تطبیقی تجربه های جهانی- ایرانی

•  بررسی تطبیقی سیاست گذاری مواجهه با گسترش ویروس کرونا در ایران و کشورهای منتخب؛ توفیق ها و ناکامی ها

•  دیپلماسی عمومی در عصر کرونا؛ از دیپلماسی سلامت تا دیپلماسی رسانه ای و آکادمیک در ایران

•  تعاملات ایران و نهادهای بین المللی در مقابله با بیماری کوید 19

•  سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در عصر کرونا

•  سیاست، صلح و مدیریت بحران در ایران؛ مطالعه موردی ویروس کرونا

•  روش شناسی و آینده پژوهی مطالعات و پژوهش های سیاسی در ایران در موضوع کرونا

•  آسیب شناسی سیاست ورزی ایرانی در عصر کرونا و درس های آن برای سیاستگذاری

  • مجتبی مقصودی
۲۶
اسفند

به اطلاع می رساند پنجاه و چهارمین شماره از پژوهشنامه علوم سیاسی منتشر شد

علاقمندان می توانند با مراجعه به آدرس http://www.ipsajournal.ir   مقالات این شماره و شماره های پیشین را به رایگان، دانلود و استفاده نمایند.

دوره و شماره: دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 54، بهار 1398آرشیو انتشارات انجمن علوم سیاسی

ایران:http://www.ipsa.ir/pages/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA

  • مجتبی مقصودی
۱۱
اسفند

نامه‌ی جمعی از اساتید رشته‌های علوم انسانی و پزشکان در خطاب به نظام سیاست‌گذاری و مردم

 

اقدامات درست، تنها کنترل کرونا و هراس اجتماعی است با واقعیت‌ سرسختی چون ویروس کرونا، نه می‌توان برخورد سرسری کرد و نه می‌توان با روش‌های نادرست به مقابله‌اش رفت. فرجام هر دو، میدان دادن بیش‌تر به اشاعه این ویروس و افزایش میزان "ریسک نظام‌مند" است. ریسکی که به‌دلیل ماهیت خفته‌ی آن در بدن فرد آلوده، و سرعت ِ انتقالش، در قالب الگوی شبکه‌ای غیرخطی، عمل می‌کند و به‌سرعت تکثیر می‌شود.بنابراین، در غیاب رویه‌های سیاستی و  مدیریتی صحیح و نبود همکاری جمعی و عمومی، امکان فراگیر شدن این ویروس در سطح‌ِ کشور و رسیدن تعداد مبتلایان، به مرزهای بسیار خطرناک‌ ِکنترل‌ناپذیرِ همراه با مرگ و میر بالا وجود دارد.

طبق آمار رسمی اعلام شده،  در حال حاضر، در ۲۰ استان کشور،  آلودگی به کرونا وجود دارد. این نقشه‌ی جغرافیایی، ضرورت اتخاذ رویه‌های صحیح را صد چندان می‌کند.یعنی در صورت توجه جدی به تجربه‌ی کشوری چون چین که به تایید سازمان بهداشت جهانی، در این باره فوق‌العاده عمل کرده است، می‌توان بر این بحران غلبه کرد. واقعیت دیگر این است که افکار عمومی، شناخت کافی از  این ویروس دارد. بنابراین، تنها راه حداقل‌سازی هراس اجتماعی و بازگرداندن امید اجتماعی، پی‌گیری جدی اقدامات صحیح، چه از سوی نظام حکمروایی، در سطوح کلان و بخشی، و چه از سوی تک تک افراد جامعه است.

ما امضاکنندگان این بیانیه، نه از زاویه تخصصی علم پزشکی، بلکه به عنوان دانشگاهیانی در رشته‌های مختلف علوم انسانی، به همراه چند تن از پزشکان متخصص،  با کنار گذاشتن ریشه‌یابی انتقادی این بحران در شرایط خطیر فعلی، فقط از منظر مدیریتی و فرا تخصصی پزشکی، بر اتخاذ اقدامات زیر، با هدف کمک به مدیریت بهتر بحران، تاکید داریم:صورت‌بندی صحیح مساله؛  با نگاه توطئه‌گرایانه و با انداختن بار تقصیر بر گردنِ بیگانگان، مشکلی حل نمی‌شود. حتّی اگر در یک سناریو، چنین فرضیه‌ای قابل اعتناء باشد، از اهمیت نظام مدیریت بحران برای مواجهه‌ی با آن نمی‌کاهد. ضمن این‌که، افکار عمومی، با مقایسه اقدامات انجام شده در چین و در ایران، صورت‌بندی‌های نادرست مساله را حمل بر عدم پاسخگویی نظام حکمروایی می‌کند. امری که بحران دیگری به‌نام بی‌اعتمادی اجتماعی را بیش‌ از قبل دامن می‌زند،تعطیلی سراسری مدارس و دانشگاه‌ها تا پایان سال. تقویم آموزشی از جمله زمان  کنکور و پایان ترم جاری دانشگاه را می‌توان یک‌ماه عقب انداخت‌. در عین حال، می‌توان از امکانات دنیای مجازی و آموزش راه دور بهره برد،یک روز در میان کردن حضور پرسنل دولتی و بخش خصوصی، به نحوی که نظام اداری ضمن باز بودن، با اتکاء به  نیمی از پرسنل خود، امور جاری روزانه را انجام دهد. در اینجا نیز می‌توان در مواردی از سیاست دورکاری استفاده کرد.

منع برگزاری هر نوع اجتماعی، چه مذهبی و چه غیر مذهبی. در مورد اجتماعات مذهبی، ما ضمن احترام فراوان به اماکن مقدس و شعائر و آیین‌های دینی و مذهبی، بر این باوریم که به استناد سخن پیشوایان دین، رعایت احتیاط‌ها با هدف صیانت از جان، شرط شرعی و عقلی است؛ بخصوص در شرایط کنونی که هر گونه بی‌احتیاطی علاوه بر تهدید جان شرکت‌کنندگان در اجتماعات دینی و مذهبی، موجب به‌خطر افتادن جان دیگران در ابعاد بالا نیز می‌شود،اعلان رسانه‌ای دقیقِ افراد مبتلای فوت شده و الوده  و درخواست از افرادِ در تماس با بیماران، برای رجوع به مراکز درمانی و انجام معاینات بالینی لازم. شفاف‌سازی در این باره، اقدام مهمی برای کنترل بحران است،تامینِ امکان مرخصی برای زندانیان بیمار، و اجرای عفو زودتر از موعد برای زندانیان مورد نظر، و سایر تسهیلات در این باره، با هدف کاهش تراکم زندان‌ها و پیش‌گیری از وقوع شرایط خطرناک در  این مکان‌های با دسترسی ضعیف به امکانات پزشکی و درمانیبا توجه به اقدامات لجستیک انجام شده در چین،  و تجربه‌ای که این کشور در زمینه‌ی کنترل بحران دارد، می‌توان از آن و همین‌طور سازمان بهداشت جهانی، برای  تامین امکانات پیشگیری و  درمانی کمک گرفت،تامین فوری تجهیزات پزشکی به‌ویژه امکانات پوششی قوی برای تمامی کادر پزشکی - درمانی و پرسنلی بیمارستا‌ن‌ها و ایجاد انگیزه‌های مثبت برای آنان. در مورد امکانات پوششی با کیفیت، می‌توان از سازمان بهداشت جهانی و چین کمک گرفت،وزیر بهداشت و درمان، در مقام رئیس کمیته بحران کرونا، اعلام کرده است که به جای قرنطینه مکانی، اکیپ‌های کنترل مسافران، در معابر ورودی شهرها مستقر خواهند شد تا بیماران آلوده به ویروس را شناسایی و قرنطینه کنند. با وجود این، با توجه به تجربه‌ی کشورهای چین، کره‌جنوبی و ایتالیا، مطمئن‌ترین راه برای کاهش قابل توجه سرعت اشاعه ویروس، قرنطینه‌کردن شهرهایی است که بیش‌ترین آلودگی به کرونا را دارند.

در مورد اکیپ‌های کنترل مسافران، بهتر است  اولویت به استقرار آن‌ها در معابر خروجی شهرها داده شود تا در صورت مثبت بودن جواب تست، افراد مشکوک به بیماری، در همان شهر، تحت مراقبت‌های درمانی و قرنطینه‌ای قرار بگیرند. اکیپ‌‌های مستقر در معابر ورودی می‌تو‌انند نقش مکمل را داشته باشند؛ به ویژه در مورد افرادی که در مسیر بین دو شهر حرکت می‌کنند،با توجه به احتمال افزایش روزافزون مبتلایان در چند روز آینده و احتمال کمبود جا در مراکز درمانی، می‌توان با تجهیز سریع ساختمان‌های بلا‌استفاده‌ی نهادهای دولتی و عمومی، در شهرهای مختلف، این کمبود را جبران کرد،

کلام آخر، در خطاب به هموطنان گرامی و اصحاب رسانه از جمله رسانه اجتماعی است. کنترل بحران کرونا، بدون همکاری جمعی، امکان ناپذیر است. در این شرایط خاص، اخلاق و مسئولیت فردی با اخلاق و مسئولیت اجتماعی در هم تنیده است.  نه تنها با رعایت اصول بهداشتی اعلام شده و ماندن در خانه و پرهیز از سفر،  باید مراقب جان خود و خانواده‌ی خود باشیم، بلکه باید در  حفاظت از جان دیگران نیز کوشا و مراقب باشیم. سرنوشت همه‌ی ما به یکدیگر گره خورده است. در صورت بی‌توجهی به موارد مذکور، زمینه‌ی شیوع ویروس و رساندن ان به مرز کنترل‌ناپذیر را فراهم می‌کنیم.در همین‌راستا، اگر از دیگران انتظار داریم که از رفتارهای فرصب‌طلبانه‌ی کاسب‌کارانه با ما پرهیز کنند، به همین میزان مسئولیت رعایت چنین رفتاری بر دوش تک تک ما نیز سنگینی می‌کند. موقعیت حساس و خطیر کنونی را می‌توانیم تبدیل به  فرصت خوبی برای تقویت مسئولیت‌پذیری اجتماعی و مهرورزی به یکدیگر کنیم.

انتشار اخبار نادرست و ایجاد هول و هراس، در شرایط خطیر کنونی، می‌تواند با افزایش استرس و کاهش سیستم ایمنی بدن هموطنان گرامی، آنان را در برابر این ویروس آسیب‌پذیرتر کند. بنابراین، بر عهده‌ی اصحاب رسانه است که ضمن اطلاع‌رسانی صحیح، مانع از افزایش بیمورد استرس اجتماعی بشوند.با آرزوی مدیریت سریع بحران و پرداختن به سیاست‌های موجده‌ی کژکارکردی‌های جدی نظام سلامت و مدیریت بحران، بعد از عبور از این پیچ خطیر

 

اجلالی،  پرویز، جامعه شناسی، موسسه عالی مدیریت و برنامه ریزی؛ احمدنیا، شیرین، جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی؛ اسماعیلی امین، حمید، اقتصاد و روابط بین‌الملل، جهاد دانشگاهی؛ افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین، جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس؛ ایمانی جاجرمی، حسین، جامعه شناسی، دانشگاه تهران؛ بخشی، لطفعلی، اقتصاد، دانشگاه علامه؛ برزگران، محسن،  دندانپزشک، جراح؛ پیران، پرویز، جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی؛ پیش بین، صفر،  اقتصاد، دانشگاه اهواز؛ تاج الدین، محمدباقر،جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد واحد مرکز؛ تاجیک اسماعیلی، عزیزاله، روانشناسی، دانشگاه خوارزمی؛ جامساز، محمود، اقتصاددان مستقل؛ جلایی پور، حمیدرضا، جامعه شناسی، دانشگاه تهران؛ جنتی، ابوالفضل، اقتصاددان مستقل؛ جواهری، فاطمه، جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمی؛ حساس خواه، ژاله، آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه گیلان؛ حیدری، حسن، اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس؛ حیدری،جواد، علوم سیاسی، دانشگاه شاهدخلجی،عباس، علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی؛ خلیلی، اسماعیل، پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات؛ دلاوری،ابوالفضل، علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی؛ دینی ترکمانی، علی، اقتصاد و سیاستگذاری، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی؛ راغفر، حسین،  اقتصاد، دانشگاه الزهرا؛ رحمانی‌زاده دهکردی، حمیدرضا، علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی؛ رضا نصیری حامد، علوم سیاسی، دانشگاه تبریز؛ رضازاده، علی، اقتصاد، دانشگاه ارومیه؛ رفیعی، حسن، روانپزشکی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی؛ زارع، بیژن، جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمیزروکی، شهریار، اقتصاد، دانشگاه مازندرانسراج‌زاده، سید حسین، جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی؛ شیانی، ملیحه، جامعه شناسی،  دانشگاه تهران؛ صادقی، محمود، حقوق، دانشگاه تربیت مدرس؛ صالحی،سید جواد، علوم سیاسی، دانشگاه شیرازصفرزاده، اسماعیل، اقتصاد، دانشگاه الزهرا.صوفی مجیدپور، مسعود، اقتصاد، دانشگاه آزاد فیروزکوه؛ طالقانی، حسین، اقتصاد، مترجمعبدالکریمی، بیژن، فلسفه، دانشگاه آزادعبدی، محمد، اقتصاد، دانشگاه مازندران؛ علیزاده، غلامرضا، جامعه‌شناس، دانشگاه علامه طباطبایی؛ عمران، علی، پزشک، متخصص پوست و مو؛ فاضلی، نعمت‌اله، مردم شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ فراهانی، علینقی، روانشناسی، دانشگاه خوارزمی؛ قبادی، علیرضا، مردم شناسی، دانشگاه خوارزمی؛ کاظمی، سیمین،  پزشک و جامعه‌‌شناس؛ کاویانی، مراد، جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی؛ کردبچه، حمید، اقتصاد، دانشگاه الزهراکریمی، زهرا، اقتصاد، دانشگاه مازندران؛ کسرایی،محمد سالار، علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی؛ کولایی، الهه، علوم سیاسی، دانشگاه تهران؛ محمدزاده، یوسف، اقتصاد، دانشگاه الزهرا،محمودزاده، محمود، اقتصاد، دانشگاه آزاد فیروزکوه؛ مرادی، علیرضا، روانشناسی، دانشگاه خوارزمی؛ مرشدی‌زاد، علی علوم سیاسی، دانشگاه شاهد؛ مفتخری، حسین، تاریخ، دانشگاه خوارزمی؛ مقصودی، مجتبی،علوم سیاسی، دانشگاه آزاد تهران؛ ملک السادتی، سید سعید، اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد؛ منطقی، مرتضی، روانشناسی، دانشگاه خوارزمی؛ موسوی، سید یعقوب،جامعه شناسی، دانشگاه الزهرا؛ موسوی، میرطاهر، جامعه شناسی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی؛ مومنی، فرشاد،اقتصاد، دانشگاه علامه؛ مهینی‌زاده، منصور،اقتصاد، دانشگاه یزد؛ میری، سیدجواد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ نعیمی جورشری، عباس،جامعه‌شناسی؛ نفیسی، نهال، جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی؛ نیکو اقبال، علی‌اکبر، اقتصاد، دانشگاه تهران؛ همتی،ایرج، علوم سیاسی، نویسنده و مترجم؛ یارمحمدتوسکی، مریم، جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اراک.

برای مشاهده لینک اصلی خبر بر روی آدرس زیر کلیک کنید: 

http://www.ion.ir/news/544601

  • مجتبی مقصودی
۲۵
بهمن

شرط کارآمدی مجلس

(گزیده ای از یادداشتی به قلم دکتر مجتبی مقصودی در روزنامه ایران)

تهران- ایرنا-

وقتی از مسئولیت‌های مجلس سخن به میان می‌آید، اغلب بر دو بعد «قانونگذاری» و گاهی وظیفه «نظارتی» آن تأکید می‌شود؛ غافل از اینکه در کنار «قانونگذاری» و «نظارت»، عنصر «نمایندگی» را نباید فراموش کرد. به نظر می‌رسد که این عنصر در جامعه ما مغفول واقع شده است.روزنامه ایران در گزیده ای از یادداشتی به قلم مجتبی مقصودی، دانشیار علوم‌سیاسی و عضو سابق دفتر مطالعات‌ سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس، آورده است: 

۱- «مطالبه‌گری از مجلس چگونه باید باشد؟» این پرسشی است که شاید این روزها که به ایام انتخابات مجلس نزدیک می‌شویم ذهن بسیاری از تحلیلگران اجتماعی را به خود مشغول کرده باشد. واقعیت این است که «مطالبه‌گری از مجلس» ربط و نسبت وثیقی با عنصر «نمایندگی» پیدا می‌کند؛ یعنی تا زمانی که نمایندگان ما نتوانند نقش نمایندگی را ایفا کنند عملاً مطالبه‌گری از مجلس محقق نمی‌شود. وقتی از مسئولیت‌های مجلس سخن به میان می‌آید، اغلب بر دو بعد «قانونگذاری» و گاهی وظیفه «نظارتی» آن تأکید می‌شود؛ غافل از اینکه در کنار «قانونگذاری» و «نظارت»، عنصر «نمایندگی» را نباید فراموش کرد. به نظر می‌رسد که این عنصر در جامعه ما مغفول واقع شده است.واقعیت این است که نمایندگان مجلس، در کنار نمایندگی حوزه انتخابی خود، مسئولیت نمایندگی آحاد ملت را نیز عهده‌دار هستند. مطالبات محلی در عین حال که لازم است در حوزه‌ انتخابی دنبال شود، ولی اصل را باید بر جایگاه ملی گذاشت. از این رو، نمایندگان با توجه به مسئولیتی که دارند، باید در تمام دوران نمایندگی‌شان در برابر مردم و جامعه پاسخگو باشند و پاسخگویی‌شان صرفاً به دوران انتخابات محدود نشود و بعد از پایان انتخابات، حوزه انتخابی و موکلانشان را فراموش نکنند.

۲- مکانیسم‌های گزینشی در کارآمدی مجلس بسیار اثرگذارند؛ به این معنا که اگر به واسطه جنس خاصی از مکانیسم‌های گزینشی، مانع ورود نیروهایی شویم که امکان اجرایی‌سازی تعهدات را دارند، مجلس و مطالبه‌گری از آن را با مشکل مواجه خواهیم کرد. مادامی امکان مطالبه‌گری از نمایندگان مجلس محقق می‌شود که آنان در هنگام انتخابات به‌صورت فردی ثبت‌نام نکنند؛ بلکه احزاب لیست‌شان را ارائه کنند.اما تا زمانی که نظام انتخاباتی ما به احزاب بی‌توجه است و نمایندگان به صورتی فردی ثبت‌نام می‌کنند، عملاً دست مردم از نظارت جدی و مطالبه‌گری از مجلس کوتاه است؛ چرا که وقتی کاندیداها به‌صورت انفرادی برای نمایندگی مجلس شرکت می‌کنند و وعده‌هایی را در حوزه انتخابی‌شان ارائه می‌کنند؛ توده‌های مردم با توجه به فضای سنگین مشکلات اقتصادی، بیکاری و تورم و... در دوران انتخابات به نمایندگان رجوع می‌کنند با این امید که نمایندگان در آینده گرهی از کار آنان بگشایند و از این رو، عنصر «نمایندگی» به یک عنصر «واسطه‌گر» تقلیل داده می‌شود؛ و گاه از این هم فراتر رفته و به حق‌العمل‌کاری بدل می‌شود؛ به این معنا که در قبال کاری که نماینده انجام می‌دهد، درصدی هم سهم می‌برد!

۳- تا زمانی که ساز و کار انتخابات ما حزبی نشود، عملاً امکان مطالبه‌گری از مجلس برای مردم به‌صورت توده‌های پراکنده غیرقابل تصور است. مطالبه‌گری از مجلس و انتظار پاسخگویی از نمایندگان مجلس زمانی می‌تواند معنادارتر باشد که نمایندگان از دل فرآیندها و انتخاب‌های حزبی بیرون آمده باشند. از این رو، معتقدم، مجلس اخیر، در طول حیات نظام قانونگذاری در ایران کم‌اثرترین بوده است. در شرایط فعلی، عنصر «نمایندگی» در نظام قانونگذاری ما ابتر و به تعبیری ناکارآمد است و عنصر نمایندگی امکان اجرایی شدن را ندارد؛ چراکه دیده شده در صورت پیگیری جدی مطالبات مردم، این دست از نمایندگان جایگاه خود را در دوره‌های بعدی از دست خواهند داد یا ممکن است از سوی نهادهای بالادستی و نظارتی رد صلاحیت شوند. از این‌رو است که برخی از نمایندگان ترجیح می‌دهند، سکوت پیشه کنند تا مطالبه‌گر باشند. به‌همین دلیل، در طول چهار سال نمایندگی، از برخی از آنان هیچ صدایی شنیده نمی‌شود و آنچنان که باید پیرو مطالبات ملی مردم نیستند و به واقع، خواست مردم را نمایندگی نمی‌کنند...

لینک اصلی خبر:

https://www.irna.ir/news/83672980/%D8%B4%D8%B1%D8%B7-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3

  • مجتبی مقصودی
۱۴
بهمن

انتخابات مجلس و سهم برنامه‌ و شعارهای صلح‌محور

مصاحبه با دکتر مجتبی مقصودی

تهران- ایرنا-

جوامع انسانی حتی در شرایط جنگی نیز باید راهبردی برای صلح و مصالحه داشته‌باشند و اصولاً همه جهت‌گیری‌ها بیش از جنگ باید معطوف به صلح باشد. از نگاه «مجتبی مقصودی» رئیس هیات مدیره «انجمن علمی مطالعات صلح ایران»، تشکیل فراکسیونی با نام «فراکسیون صلح» در مجلس شورای اسلامی می‌تواند آثار مثبتی به دنبال‌داشته‌باشد.صلح وضعیتی زاینده پیشرفت، توسعه و آرامش است. این مفهوم زمانی به چشم می‌آید و ارزش خود را به رخ می‌کشد که جای خود را به درگیری و ناآرامی و جنگ بدهد.اهمیت برقراری صلح و ثبات در کشورها و در سطح جهانی را می‌توان در منشور سازمان ملل و دیگر قوانین و هنجارهای بین‌المللی به چشم دید؛ گویی هدف غایی سازمان‌ها و معاهدات بین‌المللی برقراری و حفاظت از صلح تعیین شده است.در سطح کشورها و در چارچوب نظام‌های سیاسی و قوانین اساسی نیز صلح و فرایندهای منتهی به صلح جایگاهی ویژه دارد. در این پیوند، پژوهشگر ایرنا با «مجتبی مقصودی» رئیس هیات مدیره «انجمن علمی مطالعات صلح ایران» به گفت‌وگو نشسته که شرح آن در ادامه آمده است.

به گفته این مدرس دانشگاه، در شرایط کنونی بیش از پیش ضرورت اعتنا و توجه به برنامه‌های صلح‌محور در کشور احساس می‌شود اما متاسفانه جای چنین برنامه‌هایی به شدت خالی است. در فعالیت و نشست‌های معدودی هم که در زمینه صلح برگزار می‌شود جای خالی نمایندگان مجلس به شدت احساس می‌شود؛ افرادی که هم نماینده حوزه انتخابیه خود بوده و هم نمایندگی از طرف آحاد ملت را به عهده دارند. این در حالی است که گرایش و دلبستگی یا به عبارتی تعهد مورد نیاز به مسئولیت‌های مرتبط با این مفهوم به چشم نمی‌خورد.موضوع این است نمایندگانی که برای ورود به مجلس آماده می‌شوند، در چهل سال گذشته برای دستیابی به صلح ریل‌گذاری نکرده‌اند بلکه بیشتر تلاش شد تا ریل‌گذاری‌های موجود تسهیل شود.

پارلمانی که برنامه صلح محور نداشته باشد، تفاوتی میان برنامه‌های نامزدها به وجود نمی‌آورد.این موضوع صلح است که باعث می‌شود، نامزدها برنامه‌های متفاوتی برای دستیابی به آن ارائه دهند. برای اینکه مردم تصمیم بگیرند به کدام نامزد رأی دهند، باید تفاوت معناداری میان برنامه‌های نمایندگان مستقل، اصلاح طلب و اصولگرا وجود داشته باشد.

نمایندگان باید دغدغه صلح داشته باشند و بدانند که این موضوع چه اندازه برای مردمی که آن‌ها را به عنوان نماینده انتخاب می‌کنند، اهمیت دارد. نامزدهای مجلس باید تشخیص دهند که موضوع صلح جزء مطالبات مردمی است یا خیر. مردم کشور به دلیل مطالبات صلح سرخورده و برخی دچار مشکلات روحی و روانی شده‌اند. باید دید موضوع توسعه که از مسیر امنیت و آرامش می‌گذرد از دغدغه های نمایندگان است یا خیر.به نظر می‌رسد که این مجلس در راستای بداعت قانونگذاری در حوزه صلح فاقد برنامه بوده و هیچ استراتژی و تاکتیکی برای این موضوع ندارد. حتی به جرات می‌توان گفت که مجلس در زمینه صلح، فاقد برنامه‌های مشخص است.اینکه نمایندگان، سیاستگذاری‌های موجود را تسهیل و بعد در صحن علنی مجلس برای دستیابی به آن تظاهرات کنند در شان مجلس نسیت. نمایندگان باید کار نمایندگی انجام دهند. به نظرمی‌رسد که این مجلس باوری به موضوعات صلح و توسعه ندارد. در نتیجه، برنامه چشم‌انداز توسعه که ایران باید تا ۱۴۰۴ در رأس بیش از ۲۰ کشور جهان قرار گیرد، با چالش‌هایی مواجه شده است.

مردم بر اساس قرارداد اجتماعی به دولت اختیار می‌دهند که در قبال برخی چارچوب و محدودیت‌هایی که برای آنها ایجاد می‌شود، امنیت و صلح را برقرار کند. همچنین دولت باید کارآمد باشد و فرایند توسعه را پیش ببرد. در غیز این صورت کارآمدی دولت با پرسش‌هایی جدی مواجه می‌شود.نکته قابل تأمل دیگر این است که پارلمان در زمینه سیاست خارجی از چه جایگاهی برخوردار است. در بسیاری از کشورها نمایندگان نقش بسزایی در زمینه سیاست خارجی ندارند اما این افراد می‌توانند از راه‌های دیگر همچون تعیین بودجه در این زمینه تاثیرگذار باشند.به عنوان مثال اگر ایالات متحده تمایل به دخالت در مسائل خاورمیانه را داشته باشد، نمایندگان می‌توانند با کاهش بودجه مانع حضور پررنگ آمریکا در این منطقه شوند.در حوزه علوم سیاسی دو نوع دیپلماسی «عمومی» و «پارلمانی» وجود دارد. ایران در قالب دیپلماسی پارلمانی در حوزه صلح آنچنان که باید فعال ظاهر نشده است. در کشورما، ضعف کارکردی دیپلماسی عمومی، دیپلماسی پارلمانی و گروه‌های دوستی و پارلمانی مجلس در شرایط کنونی به چشم می‌خورد.به طور منطقی، زمانی که دیپلماسی رسمی و سنتی کشور از کار باز می‌ایستد، دیپلماسی عمومی و پارلمانی می‌تواند آغاز به حرکت کند چرا که نمایندگان مجلس انتخاب‌شدگان از طرف ملتند و ارتباطی به دولت نداشته و آنها سخنگوی مردمند.همچنان که اشاره شد در پارلمان ما اقدامات برای ریل‌گذاری صلح آنچنان که باید نبوده است. در انتخابات آینده نباید این مسیر همچنان ادامه یابد بلکه می‌شود به پیشنهاداتی چون ایجاد فراکسیون صلح اندیشید و در راستای آن قدم برداشت.

برای مراجعه به لینک اصلی خبر بر روی لینک زیر کلیک کنید. 

www.irna.ir/news/83657316

  • مجتبی مقصودی
۱۳
بهمن

سازوکارهای پارلمانی مانع کارآمدی مجلس

                                                دکتر مجتبی مقصودی                                                   

صاحب نظر حوزه جامعه شناسی سیاسی ایران

ایران آنلاین: «مطالبه‌گری از مجلس چگونه باید باشد؟» این پرسشی است که شاید این روزها که به ایام انتخابات مجلس نزدیک می‌شویم ذهن بسیاری از تحلیلگران اجتماعی را به خود مشغول کرده باشد.

واقعیت این است که «مطالبه‌گری از مجلس» ربط و نسبت وثیقی با عنصر «نمایندگی» پیدا می‌کند؛ یعنی تا زمانی که نمایندگان ما نتوانند نقش نمایندگی را ایفا کنند عملاً مطالبه‌گری از مجلس محقق نمی‌شود.وقتی از مسئولیت‌های مجلس سخن به میان می‌آید، اغلب بر دو بعد «قانونگذاری» و گاهی وظیفه «نظارتی» آن تأکید می‌شود؛ غافل از اینکه در کنار «قانونگذاری» و «نظارت»، عنصر «نمایندگی» را نباید فراموش کرد. به نظر می‌رسد که این عنصر در جامعه ما مغفول واقع شده است.

مشخصا؛ نمایندگان مجلس، در کنار نمایندگی حوزه انتخابی خود، مسئولیت نمایندگی آحاد ملت را نیز عهده‌دار هستند. مطالبات محلی در عین حال که لازم است در حوزه‌ انتخابی دنبال شود، ولی اصل را باید بر جایگاه ملی گذاشت. از این رو، نمایندگان با توجه به مسئولیتی که دارند، باید در تمام دوران نمایندگی‌شان در برابر مردم و جامعه پاسخگو باشند و پاسخگویی‌شان صرفاً به دوران انتخابات محدود نشود و بعد از پایان انتخابات، حوزه انتخابی و موکلانشان را فراموش نکنند.

مکانیسم‌های گزینشی در کارآمدی مجلس بسیار اثرگذارند؛ به این معنا که اگر به واسطه جنس خاصی از مکانیسم‌های گزینشی، مانع ورود نیروهایی شویم که امکان اجرایی‌سازی تعهدات را دارند، مجلس و مطالبه‌گری از آن را با مشکل مواجه خواهیم کرد.

مادامی امکان مطالبه‌گری از نمایندگان مجلس محقق می‌شود که آنان در هنگام انتخابات به‌صورت فردی ثبت‌نام نکنند؛ بلکه احزاب لیست‌شان را ارائه کنند.اما تا زمانی که نظام انتخاباتی ما به احزاب بی‌توجه است و نمایندگان به صورتی فردی ثبت‌نام می‌کنند، عملاً دست مردم از نظارت جدی و مطالبه‌گری از مجلس کوتاه است؛ چرا که وقتی کاندیداها به‌صورت انفرادی برای نمایندگی مجلس شرکت می‌کنند و وعده‌هایی را در حوزه انتخابی‌شان ارائه می‌کنند؛ توده‌های مردم با توجه به فضای سنگین مشکلات اقتصادی، بیکاری و تورم و... در دوران انتخابات به نمایندگان رجوع می‌کنند با این امید که نمایندگان در آینده گرهی از کار آنان بگشایند و از این رو، عنصر «نمایندگی» به یک عنصر «واسطه‌گر» تقلیل داده می‌شود؛ و گاه از این هم فراتر رفته و به حق‌العمل‌کاری بدل می‌شود؛ به این معنا که در قبال کاری که نماینده انجام می‌دهد، درصدی هم سهم می‌برد!برای مراجعه به لینک اصلی خبر بر روی لینک زیر کلیک کنید.                                               http://www.ion.ir/news/536771                                                            ادامه متن در ادامه مطلب

  • مجتبی مقصودی