گذری بر کارنامه علمی دکتر احمد گل محمدی

 

 

یادداشتی به مناسبت درگذشت دکتر احمد گل محمدی

مجتبی مقصودی

 

درگذشت دوست و همکار گرامی شادروان دکتر احمد گل محمدی ضایعه ای بزرگ برای جامعه دانشگاهی و به ویژه حوزه علوم سیاسی کشور محسوب می شود. این خسران بزرگ برای جامعه شناسی سیاسی و جامعه شناسی تاریخی ایران ملموس تر و مشهودتر است.

تلاش های علمی دکتر گل محمدی در خلق آثار بنیادی و ماندگار اعم از تالیف، تحقیق و ترجمه در طول دو دهه اخیر این آثار را به منابع پر مراجعه و مخاطب مبدل ساخت. افتخار آشنایی با این همکار گرامی به اوایل دهه 1380 و تاسیس انجمن علوم سیاسی ایران و مشارکت های علمی و همدلانه ایشان در نشست ها، سخنرانی ها، همایش ها، جلسات نقد و بررسی و مجامع انجمن علوم سیاسی ایران برمی گردد.

هر یک از سخنرانان امروز در مراسم یادبود این استاد فقید ابعادی از زندگی و شخصیت و یا خاطراتی از این بزرگوار را نقل کرده اند؛ بنده در این سخنرانی کوتاه به دو بُعد از شخصیت ایشان اشاره می کنم:

 

اول: بُعد شخصیتی و هویتی در ارتباطات اجتماعی:

• صداقت گفتاری و سلامت رفتاری؛
• همراهی و همدلی با نهادهای انجمنی و داوطلبانه؛
• روح تعامل گرایانه و نوع دوستانه؛
• دارای انرژی مثبت؛
• انگیزه بخشی، به ویژه به دانشجویان؛
• روحیه امیدوارانه نسبت به آینده کشور، علیرغم ناملایمات و شدائد فردی، ملی و اجتماعی
•  

دوم: از بُعد علمی:

تمرکز زنده یاد دکتر گل محمدی بیشتر در دو حوزه بود:

1. جامعه شناسی سیاسی و  به ویژه جامعه شناسی سیاسی معاصر ایران؛
2. جامعه شناسی تاریخی و تاریخ ایران؛ به ویژه تاریخ معاصر ایران

     لذا؛ تالیفات، تحقیقات، ترجمه ها، سخنرانی ها، مقالات و یادداشت های ایشان نیز این خط سیر را دنبال می کرد؛ چنانچه در حوزه جامعه شناسی سیاسی با دو اثر تالیفی فاخر یعنی؛ "چیستی، تحول و چشم انداز دولت" و "جهانی شدن فرهنگ و هویت" و دو ترجمه ماندگار یعنی؛"درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی" و "معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی" مواجه هستیم.

   در کارنامه علمی دکتر گل محمدی در حوزه تاریخ و جامعه شناسی تاریخی از جمله تحولات تاریخ معاصر ایران سه جلد کتاب ارزشمند و بسیار پرمخاطب "ایران بین دو انقلاب"، "درآمدی بر فلسفه تاریخ" و "بنیادهای علم تاریخ؛ چیستی و اعتبار شناخت تاریخی" قابل ملاحظه است.

 

ایران جزء جدا نشدنی مطالعات و تحقیقات استاد:

"تمرکز بر مسائل ایران" به ویژه مسائل جدّی و چالش برانگیز کشور را می توان جزء جدا نشدنی آثار قلمی به ویژه در حوزه جامعه شناسی سیاسی و تاریخ تحولات ایران معاصر استاد دانست. موضوعاتی چون مسائل زنان، نهاد دولت، نظام پارلمانی، هویت، سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی، فرهنگ سیاسی، دمکراسی، توسعه و فساد سیاسی، انقلاب و گروه ها و تشکل های سیاسی در این زمره اند.

رویکرد علمی استاد:

مهمترین وجوه رویکردی دکتر گل محمدی را در نگاه "آسیب شناسانه"، "اصلاح طلبانه"، "امیدوارانه"، "درون زا"، "آموزشی" و معطوف به "مسئولیت پذیری نسبت به سرنوشت کشور" دانست که بحث در مورد هریک از ابعاد و وجوه برشمرده شده فرصت و وقت بیشتر و مناسب تری را می طلبد که در حوصله این مختصر نمی گنجد..

 

روحش شاد