گفتگو با دکتر مقصودی در باره همایش انجمن علوم سیاسی ایران

دکتر مجتبی مقصودی ، مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، از بانیان اصلی شکل گیری و تاسیس انجمن علوم سیاسی ایران  در سال 1382 بوده است.وی دبیر علمی چهارمین همایش سالانه انجمن تحت عنوان "ایران ، سیاست ، آینده شناسی "می باشد که یازدهم ودوازدهم خردادماه در تالار شیخ مرتضی انصاری ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.به بهانه برگزاری این همایش گفتگویی با ایشان ترتیب داده شد تا ضمن معرفی بیشتر انجمن علوم سیاسی ایران ،بعنوان مهمترین و جامع ترین نهاد غیردولتی در این حوزه آکادمیک ، زمینه آشنایی خوانندگان با اهداف و ابعاد همایش پیش رو فراهم آید.- لطفا در ابتدا قدری از تاریخچه و اهداف و وظایف انجمن علوم سیاسی ایران جهت آشنایی  خوانندگان  بفرمایید.-انجمن علوم سیاسی ایران در سال 1382 به منظور گسترش و پیشبرد و ارتقای علمی اعضای انجمن و توسعه کیفی نیروهای متخصص وبهبود بخشیدن به امور آموزشی و پژوهشی در زمینه های علم سیاست و حوزه های مرتبط تاسیس شد. این انجمن زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری و کمیسیون نظارت برانجمن های علمی این وزارتخانه اداره می شود.انگیزه تاسیس انجمن جدای از ارتقاء سطح دانش سیاسی و کیفیت آموزش و پژوهش این رشته علمی در دانشگاه ها ،ایجاد فضایی مناسب جهت برقراری ارتباط فراگیر میان اساتید و صاحبنظران علوم سیاسی و روابط بین الملل در سراسر ایران بوده است ؛ خلاء زیادی تا قبل از تاسیس انجمن در این زمینه احساس می شد که به مرور زمان و با تثبیت جایگاه انجمن علوم سیاسی ایران نزد آکادمیسین های این حوزه به شکل محسوسی کاهش یافته است.  برطبق اساسنامه انجمن برخی وظایف و فعالیتهای انجمن عبارتند از: انجام تحقیقات علمی و فرهنگی در سطح ملی و بین المللی ؛همکاری با نهادهای اجرایی، علمی، پژوهشی، در زمینه ارزیابی و بازنگری و اجرای طرحها و برنامه های مربوط به امور آموزش و پژوهش در زمینه علمی موضوع فعالیت انجمن؛ترغیب و تشویق پژو هشگران و تجلیل از محققان و استادان ممتاز؛ارائه خدمات آموزشی و پژ وهشی و فنی ؛ بر گزاری گردهمایی های ملی، منطقه ای و بین المللی ؛و انتشار کتب و نشریات علمی.در میان اینها برجسته ترین ابعاد فعالیت انجمن در انتشار مداوم چهارساله فصلنامه ای علمی – پژوهشی تحت عنوان "پژوهشنامه علوم سیاسی " و البته برگزاری مداوم همایش های سالیانه بوده است. - انجمن علوم سیاسی از برگزاری همایش های سالانه چه هدفی را دنبال می کند و خروجی این همایش ها در سال های پیش چه بوده است؟- در سال های پیش تمرکز انجمن علوم سیاسی در همایش های سالانه خود بر روی وضعیت آموزش و پژوهش علوم سیاسی و روابط بین الملل در دانشگاه های ایران بوده است. برگزاری سه دوره متوالی همایش های علمی – تخصصی تجربه های گرانباری را برای جامعه علمی دانش سیاسی در کشور فراهم ساخت  و فرصت مغتنمی را برای تبادل نظر نسبت به مسائل، مشکلات  و ظرفیت های حوزه پژوهش و آموزش رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل مهیا کرد و تعامل اصحاب دانشگاهی این دو رشته علمی را در اقصی نقاط کشور بیشتر ساخت.   مهمترین دستاورد این گردهمایی های سالیانه،  افزایش اعتماد اجتماعی و تعاملات رودرو و فعالیت جمعی میان نخبگانی است که کمتر به صورت خودجوش در این وادی گام گزارده اند. گسترش عمودی و افقی این نهاد علمی غیر دولتی بستری مناسب برای کادر سازی، نقد از درون و انتقاد از خود با هدف اصلاح امور، فاصله گیری از برج عاج نشینی های عالمانه، اتخاذ رویکرد واقعگرایانه ، عملگرایانه ، کاربردی،و زمان شناسانه برای تاثیرگذاری ملموس در سپهر سیاست و حکمرانی عملی بخشی از دستاوردهای این همایش ها تلقی می شود.- چرا انجمن علوم سیاسی در همایش پیش رو به سراغ مبحث متفاوت آینده شناسی رفته است؟-     انجمن علوم سیاسی ایران به عنوان نهادی بر آمده از ضرورت ها، نیازها و بسترهای اجتماعی و علمی کشور در همایش پیش رو با گذار از گذشته نگری و گذشته گرایی صرف، رویکرد معطوف به فهم آینده را از دریچه علمی برگزیده است. برداشتن این گام مهم قطعا زمینه ساز تحرک علمی بیشتر صاحبان اندیشه ، ایده وقلم در رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل خواهد بود. بیش از نیم قرن از ورود ادبیات آینده پژوهی به مثابه یک رشته علمی به ساحت حوزه های پژوهشی، آموزشی و اجرایی- راهبردی می گذرد. ماهیت و کارکرد بین رشته ای این دانش بشری و نیز نیاز جوامع به پیش بینی و فهم آینده های محتمل ، ممکن و مطلوب؛ موجب تعمیق، گسترش و سرایت این رشته دانشگاهی به دیگر علوم شده است.    دیر زمانی نیست که روش ها و تکنیک های آینده شناسی از حوزه های دیگر دانش بشری به رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل راه یافته و آینده شناسی موضوعات ، مسائل و وضعیت ها در دستور کار قرار گرفته است و صاحبنظران پژوهش های خود را با رویکرد آینده پژوهانه آغاز کرده اند؛ ولی در همین زمان کوتاه گام های برداشته شده نشانگر شروعی هدف محور می باشد .   دست اندرکاران همایش در برگزاری همایش " ایران، سیاست، آینده شناسی " با رویکرد ی کلان چندین هدف  را مدنظر داشته اند؛ هرچند با توجه به امکانات بسیار اندک خود حتی دستیابی به بخش هایی از این اهداف کلان، انتظارات اولیه  برگزارکنندگان را تامین می نماید و عزم مجموعه عوامل علمی و اجرایی و شخصیت های حقیقی و حقوقی همایش ، به ویژه انجمن علوم سیاسی ایران و مراکز وموسسات علمی- پژوهشی و دانشگاه های مشارکت کننده در این همایش را در ادامه این راه جزم تر می نماید. در این رابطه برخی از  اهداف همایش عبارتند از: آشنایی علمی و روشمند با وضعیت اجتماع و سیاست در ایران؛ گسترش ادبیات و رویکرد  آینده شناسی ، آینده پژوهی و آینده اندیشی در حوزه دانش سیاسی؛ کمک به ساختار تصمیم گیری و سیاست گذاری در ایران؛ برقراری ارتباط علمی و کاربردی میان موسسات علمی و دستگاه های اجرایی؛درک بهتر اوضاع کشور از منظر آینده شناسی با هدف تاثیر گذاری در حوزه تصمیم گیری و تصمیم سازی؛ گذار از توصیف و تبیین مسائل و پدیده های سیاسی-اجتماعی به ارائه راهبرد و راهکار از منظر آینده شناسی؛ شناسایی مشکلات و تنگناهای موجود در عرصه سیاسی کشور و ارائه راهکارهای برون رفت؛ و نهایتا شناسایی و تعامل میان علاقمندان و صاحبنظران دانش سیاسی و آینده شناسی. در یک جمعبندی کوتاه گذار از گذشته گرایی و گذشته نگری  به رویکرد آینده پژوهی در علوم سیاسی و روابط بین الملل کشور مهمترین دستاورد این همایش محسوب می شود، که چشم انداز جدیدی را پیش روی پژوهشگران این حوزه کشوده است. - همایش" ایران ،سیاست، آینده شناسی " چه مباحثی را پوشش داده است و استقبال جامعه آکادمیک از این همایش را چگونه ارزیابی می کنید؟- در ابتدا مباحث ، به شکل کاملا تفکیک شده و مجزا  در نظر گرفته شد که بالغ بر سی عنوان را پوشش می داد؛اما بواسطه فراهم آوردن امکان ارائه و تجمیع مباحث در یک همایش دو روزه ، شش محور کلی را برای فراخوان مقالات در نظر گرفتیم که عبارتند از : نظریه ها و روش های آینده شناسی؛ آینده آموزش و پژوهش علوم سیاسی و روابط بین الملل در ایران؛ بومی و اسلامی سازی علوم سیاسی؛ آینده شناسی سیاست داخلی ؛ آینده شناسی سیاست خارجی و روابط بین الملل؛ و  آینده شناسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران.با اینکه فرصت بسیار اندکی برای ارسال چکیده مقالات در نظر گرفته شده بود ، استقبال چشمگیری از همایش صورت گرفت .بطوریکه بعد از ارزیابی و حذف برخی چکیده مقالات نامرتبط و کم کیفیت ،نزدیک به یکصد عنوان چکیده مقاله  برای انتشار در کتابچه همایش در نظر گرفته شد. دو نکته در این همایش برای کمیته علمی همایش بسیار جالب توجه بود،اول توزیع جغرافیای مشارکت کنندگان و استقبال اساتید و پژوهشگران شهرستانی از فراخوان مقالات که به نظر اینجانب کم نظیر بود.می توان ادعا کرد از قریب به اتفاق  دانشگاه هایی که گروه علوم سیاسی در آنها دایر است مشارکت کننده داشته ایم ، و از جمله بیشترین مشارکت ها را از دانشگاه های فردوسی مشهد ، مازندران ، شیراز ، اصفهان، یزد و بین المللی قزوین شاهد بوده ایم. در انتخاب مقالات برای سخنرانی نیز سعی شده به این توزیع جغرافیایی توجه ویژه ای شود و تقریبا از تمامی دانشگاه ها سخنرانی خواهیم داشت.در تهران نیز کمابیش تمامی دانشگاه ها اعم از دولتی و غیر دولتی  و نیز مراکز و موسسات پژوهشی نظیر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی ، مرکز بررسی های استراتژیک و پژوهشکده مطالعات راهبردی مشارکت فعال داشته اند. اضافه می نماید حضور اعضاء هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در این همایش چشمگیر بوده  و از واحدهای تهران مرکزی، تهران شمال، واحد علوم وتحقیقات، کرج و مشهد مقالاتی به دبیرخانه همایش ارسال گردیده است. در جعمبندی از حدود 25 دانشگاه و موسسه و نهاد دانشگاهی و پژوهشی با ارائه مقاله در این همایش شرکت جستند.نکته دوم ،که بسیار پر اهمیت بوده است ،استقبال پر شور دانشجویان از فراخوان مقالات بود.همواره یکی از اهداف مهم انجمن ایجاد انگیزه و فرصت برای دانشجویان مستعد و توانمند بوده است و از این حیث این سطح مشارکت دانشجویی را  بسیار ارزشمند ارزیابی می کنیم . بنابراین کمیته علمی تصمیم گرفت از میان مقالات ارسالی توسط دانشجویان ، از چند دانشجوی مقطع دکتری برای سخنرانی دعوت نماید تا حضور این دانشجویان در کنار اساتید برجسته و  در پنل های مشترک  موجبات افزایش انگیزه جامعه دانشجویان علوم سیاسی و روابط بین الملل را فراهم آورد.- آیا نکته ای هست که ناگفته مانده باشد؟- در بعد از ظهر روز دوم همایش ، یعنی  دوازده خرداد ماه ، در مکان برگزاری همایش انتخابات هیات مدیره جدید انجمن را خواهیم داشت که این بار نیز در خاتمه دوره دو ساله مبادرت به برگزاری آن می شود که برای جامعه آکادمیک علوم سیاسی و روابط بین الملل کشور یک واقعه مهم تلقی می شود. در دوره جاری اساتیدی از دانشگاه های تهران، آزاد اسلامی، علامه طباطبایی و شهید بهشتی در ترکیب هیات مدیره شرکت دارند ، که امید است این تنوع دانشگاهی در ترکیب هیات مدیره حفظ گردد.و البته ، وظیفه خود می دانم که به نمایندگی از هیئت مدیره انجمن از اساتید بزرگواری که در کمیته علمی همایش قبول زحمت فرمودند کمال تشکر را ابراز نمایم که بواسطه پر تعداد بودن این عزیزان از آوردن نام ایشان معذور هستم. قطعا بدون همکاری و مشارکت آنان این مهم میسر نمی بود.   در برگزاری همایش، انجمن علوم سیاسی ایران از مشارکت تعدادی از دانشگاه ها ، مراکز و موسسات علمی و پژوهشی بهره جسته است.  در همین جا ضروری است تا از حمایت های بی دریغ آقای دکتر علیخانی ریاست پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که به مانند سال های گذشته حامی انجمن در فعالیت های مختلف انجمن بوده اند؛ آقای دکتر سید رضا صالحی امیری از معاونت فرهنگی مرکز تحقیقات استراتژیک ، آقای دکتر فریدون رهنمای رودپشتی و آقای دکتر رضا اکبری نوری از معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، آقای دکتر محمد باقر خرمشاد  و آقای دکتر اسلامی از معاونت آموزش و پژوهش وزارت امور خارجه، ، آقای دکتر اصغر افتخاری از معاونت پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)؛آقای دکتر موسوی ریاست محترم دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و آقای دکتر محمود یزدان فام از معاونت پژوهشی پژوهشکده مطالعات راهبردی تشکر و تقدیر گردد. مجموعه دست اندرکاران همایش در همین جا از حضورهمه علاقمندان به دانش سیاسی علمی و آینده در این همایش استقبال می نمایند.به نقل از : http://dabirimehr.blogfa.com