علوم شناختی و علوم اجتماعی

گروه مطالعات شناختی صلح و منازعه انجمن علمی مطالعات صلح ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار برگزار می کند:

 

علوم شناختی و علوم اجتماعی؛ زمینه و رویکردها

 

سخنرانان:

#دکتر نعمت الله فاضلی

#دکتر مجتبی مقصودی

#مژگان نیک سیرت فر

 

مدیر نشست:

دکتر محمد مهدی گلشاهی

 

 زمان: دوشنبه 12 خرداد 1404 ساعت 17

مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی.  سالن خیام

 

برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

 

ورود برای عموم آزاد و رایگان است.

 

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

خانه اندیشمندان علوم انسانی

 @iranianhht

 

ایران در مسیر فردا

اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علوم سیاسی ایران با همکاری و به میزبانی دانشگاه بوعلی سینا همدان برگزار می کند

همایش سالانه ملی دانشجویی علوم سیاسی ایران

ایران در مسیر فردا ؛ نگاهی به سیاست جامعه و آینده

 

پنل اول : سیاست و جامعه در ایران فردا ؛ بازاندیشی در ساختار ، هویت و مشارکت

️سخنرانان کلیدی:

_ جناب آقای دکتر غلامرضا کریمی

_ جناب آقای دکتر جهانگیر کرمی

_ جناب آقای دکتر فرزاد رستمی

_ سرکار خانم دکتر رکسانا نیکنامی

 

پنل دوم : سیاست و جامعه در ایران فردا ؛ باز اندیشی در ساختار ، هویت و مشارکت

️سخنران کلیدی:

_ جناب آقای دکتر مجتبی مقصودی

_ جناب آقای دکتر کیومرث اشتریان

_ جناب آقای دکتر حمید یحیوی

_ جناب آقای دکتر بهرام نصراللهی زاده

زمان : ۷ خردادماه ۱۴۰۴ | ساعت ۹/۳٠ الی ۱۸

 

مکان : همدان. دانشگاه بوعلی سینا. سالن همایش های شهید چمران

روابط عمومی اتحادیه انجمن های علمی علوم سیاسی ایران

@USIPS_IR

جنگ و آتش بس در غیاب مردم

 

جنگ و آتش بس در غیاب مردم؛

بررسی تطبیقیِ دلایل و پیامدها

مجتبی مقصودی

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

ارائه شده در ششمین همایش بین المللی جنگ و حل منازعه

تهران. دانشکده مطالعات جهان. هفتم خرداد 1404

 

بخش هایی از مقدمه سخنرانی:

          در خاتمه ربع اول قرن 21 ؛ برخلاف انتظار  عمومی هنوز هم در بسیاری از کشورها تصمیم برای آغاز و اتمام جنگ ها از سوی رهبران جهان و در غیاب مردم اتخاذ می شود. اگر چه امواج دموکراسی خواهی و دمکراتیک سازی، جهان را درهم نوردیده و بسیاری از حوزه ها را مشارکت پذیرتر ساخته است؛ ولی هنوز هم در بزنگاه های مهم تاریخی به ویژه در آغازگری جنگ و منازعه مسلحانه، کم نیستند رهبران کشورهایی که بصورتی خودکامه عمل می نمایند و بدون پرسش از رأی و نظر مردم و کم توجه به رنج و درد و آلام توده ها؛ بر شیپور جنگ  می دمند و با آغاز جنگ ویرانگری را بدانان هدیه می کنند.

        این رهبران و فرماندهان به عنوان سرداران و قهرمانان جنگ و ناجی ملت و کشور با تهییج مردم و با تقدیس دین و آیین و سرزمین و وطن، به دلایل مختلف و یا حتی گاه به بهانه هایی ملت ها را رویاروی هم قرار می دهند و جنگ هایی را رقم می زنند که تاوان آنرا علاوه بر نسل حاضر، نسل های بعد هم باید بدهند.

         از  ولادیمیر پوتین تا ولودیمیر الکساندرویچ زلنسکی، از رهبران حماس برای آغاز حمله تهاجمی به اسرائیل در ۷ اکتبر 2023 تا نسل کشی سازمان یافته فلسطینیان از سوی دولت بنیامین نتانیاهو  در غزه و جنوب لبنان و کرانه باختری کم و بیش حکایتی کم و بیش مشابه از خلاء حضور و مشارکت  واقعی و آگاهانه ملت ها در تصمیمات سرنوشت ساز دارد.

      یکی از مهمترین موانع استقرار و تعمیق صلح در خاورمیانه وجود نظام های حکمرانی و نخبگان در قدرتی است که آراء ملت های خود را نمایندگی نمی نمایند و بیشتر نمایندگی گروه های خاص را برعهده دارند. عدم نمایندگی واقعی آراء مردم از سوی نظام حکمرانی نیز به شیوه های مختلفی بوجود آمده است.....

      این مقاله در چارچوب ملاحظات فوق تلاش دارد تا با بهره گیری از نظریات حوزه صلح و منازعه به ویژه در نظام های اقتدارگرا با کاربست روش تطبیقی دلایل و نتایج این رویکرد یکه سالارانه را مورد طرح و بررسی قرار دهد.

 

کلید واژه ها: جنگ و آتش بس، نظام های اقتدار گرا، روش تطبیقی، فرایند دموکراتیک

بهارانه

بهارانه؛

دیدار و گفت و گوی صمیمانه اهالی علوم سیاسی

 

همراه با:

حضور ارزشمند پیشکسوتان

نقل خاطرات

اجرای موسیقی

 

🗓 سه شنبه 23 اردیبهشت 1404 ساعت 17

🏡 سالن فردوسی

 

🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

🔷 ورود برای عموم، آزاد و رایگان است.

 

💢مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه💢

💢انجمن علمی مطالعات صلح ایران💢

💢 انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا💢

💢انجمن علوم سیاسی ایران💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

صلح لیبرال در خاورمیانه؛ امکان یا امتناع؟

 

  🔰حلقه‌ی مطالعاتی یک‌چند با همکاری پژوهشکده‌ی مطالعات پیشرفته‌ی خاورمیانه برگزار می‌کند:

صلح لیبرال در خاورمیانه؛ امکان یا امتناع؟

دومین پنل از نشست صلح پایدار؛ گفت‌وگویی درباره‌ی امکان‌ها

 

خاورمیانه منطقه‌ای است که راه رفتن روی لبه‌ی تیغِ سیاست بین‌الملل سرشت سیاست‌ورزی در آن بوده است. در سپهر سیاست عملی، سیاستمداران، پادشاهان و امیران این منطقه هرکدام به‌نوبه‌ی خود در پی حفظ موازنه‌ای به نفع سرزمینشان در بازی‌ بزرگ ابرقدرت‌ها بوده‌اند...

 

◽️در دومین پنل این نشست بناست حول محور خاورمیانه، تاریخ سیاسی آن و ایده‌ی صلح لیبرال در خاورمیانه گفت‌‌وگو کنیم.

 

◽️با حضور

⬅️ محمد صبوری / مترجم آثار کانت 
📌 آیا اندیشه ی «صلح پایدار» می تواند بار دیگر ما را در برابر سیل حوادث تجهیز کند؟ 

⬅️ محمد ملاعباسی / استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی 
📌 میراث جنگ سرد: بازاندیشی در صلح، جنگ و مداخله‌ی بشردوستانه در خاورمیانه

⬅️ مجتبی مقصودی / موسس انجمن مطالعات صلح ایران و استاد دانشگاه آزاد اسلامی 
📌 پنجره‌ی فرصت در مسیر دستیابی به صلح پایدار در خاورمیانه، با تاکید بر روابط ایران و آمریکا

⬅️ شهاب دلیلی / مدیر گروه متن های اساسی در خاورمیانه پژوهی در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه
📌 مرثیه ای برای صلح در خاورمیانه؟ 
 

 

◽️زمان برگزاری:

پنجشنبه ۲۱ فروردین ۱۴۰۴ (دهم آوریل ۲۰۲۵)

ساعت ۱۶ (UTC 12:30)

🔹این نشست به صورت حضوری و مجازی‌ برگزار می‌شود.

 

◽️مکان برگزاری:

تهران، بلوار کشاورز، خیابان شهید نادری، نرسیده به خیابان ایتالیا، پلاک ۶

🔻حلقه‌ی مطالعاتی یک‌چند

@halghe_yekchand

🔻پژوهشکده‌ی مطالعات پیشرفته‌ی خاورمیانه

@imessiran

 

موانع صلح سازی در روابط ایران و آمریکا

موانع صلح سازی در روابط ایران و آمریکا

"منطق مقاومت در برابر رام سازی منازعات سرکش و لزوم اتخاذ تصمیم سخت"

 

دکتر علی کریمی مله

دانش پژوه علوم سیاسی و عضو افتخاری انجمن علمی مطالعات صلح ایران

پانزدهم فروردین ماه 1404

 

    🔹 در اسفند ماه سال 1403 طی یادداشتی با عنوان"منازعات سرکش بین ایران و آمریکا؛ درنگی آینده نگرانه" ماهیت منازعه بین دو کشور از سنخ رام سرکش معرفی شد که تغییر آن فرایندی دشوار، پرهزینه، پیچیده و زمانبر خواهد بود. اینک که با نامه نگاری رییس جمهور هیمنه طلب آمریکا، صفحه ای دیگر از کتاب پرچالش روابط دوجانبه در حال ورق خوردن است، نوشتار حاضر در باره منطق مقاومت و چالش های سترگ در قبال رام سازی آن تأمل می کند.

  🔹   با عنایت به شناسه های مهم منازعات سرکش، هرگونه اقدام برای گذار از آن، مستلزم وجود ویژگی های زمینه ای معینی است که با فرصت ها و محدودیت های خود، بر الگوهای رفتاری تصمیم گیرندگان اثر می گذارد. زمینه در معنای وسیع آن، به جنبه های جغرافیایی محیط، تولیدات مادی انسانی، ساختارها، فرآیندها و شرایط اجتماعی-اقتصادی-سیاسی، نمادهای ملموس و ناملموس فرهنگی، منابع و داشته های اجتماعی-روانی مشترک؛ مناسبات بین گروهی درون جامعه و وضعیت گذرا و موقعیتی مانند زلزله، قحطی، رکود اقتصادی و جنگ اشاره دارد. منازعه سرکش در بطن خود زمینه های دیالکتیکی احساسات و منافع می آفریند که در برابر دگردیسی آن، صخره های ستبر مخالفت برمی افرازد.

♦️الف- برای رویارویی موفقیت آمیز با شرایط منازعه، طرف های رقیب سرمایه گذاری های وسیع نظامی، فناورانه، اقتصادی و روانی انجام می دهند. سرمایه گذاری مادی بسیج جامعه، آموزش نیروهای نظامی، توسعه صنایع نظامی، دستیابی به سلاح و گسترش زیرساخت‌های پشتیبانی در همه حوزه‌های زندگی جمعی را شامل می شود که برای مدیریت منازعه لازم است. سرمایه گذاری روانشناختی به ایجاد و اشاعه پایه های شناختی یا نظام دانایی و نیز ایستارها و احساساتی مثل پیش داوری، بدبینی، بی اعتمادی، نفرت و دشمنی اشاره دارد که اراده رویارویی و بسیج و تشدید روحیه درگیری را توجیه می کند و سازگاری با زیست منازعه ای را هموار می سازد. طی فرآیند خوگیری، جامعه وادار می شود خود را برای رویارویی با موقعیت های مستمر تنش آلود سازگار کند گویی که به طور ناخودآگاه با منازعه زندگی کرده و اساساً فراموش می کند که بدیل هایی برای زندگی منازعه آمیز هم وجود دارد. به عبارتی، دیرپایی منازعات سرکش زیرساخت های روانشناختی-اجتماعی شامل حافظه جمعی، اخلاق منازعه و جهت گیری های عاطفی را تحکیم می کند. طی این فرآیند زمانبر طرف های منازعه، به طور گزینش گرانه ای روایت های خود را در مورد آن برمی سازند.

♦️ب- در فرآیند برسازی روایت ها، رقیبان از یک سو، مسئولیت "دیگری" را در پیدایش و پایایی منازعه و بدکرداری، خشونت و جنایت های آن برجسته می سازند و از سوی دیگر، بر توجیه اقدامات خود، درستکاری، شکوهمندی، توانمندی و البته قربانی شدن خویش تکیه می کنند و از رهگذر روایت سازی می کوشند هویت جمعی جامعه خود را سامان و سازمان دهند. در واقع درازای منازعات سرکش در امتداد تولید و بازتولید فرهنگ منازعه، وضعیت روان شناختی خاصی به نام سندرم رام ناشدنی می آفریند که با وجود تحمیل زیان ها و هزینه های دهشتناک، مانند سدی مستحکم فراروی اقدامات و فرایندهای صلح سازی و تنش زدایی ایستادگی می کند.

     گذشته از آن وجود باورهای استعلایی نزد تصمیم گیرندگان جوامع رقیب نیز نقش به سزایی در تداوم منازعه سرکش دارد. در بطن باورهای استعلایی، اهداف وجودی، مقدس و سازش ناپذیر پنداشته می شوند، به رقیب نمی توان اعتماد کرد، طرف خودی منابع انسانی و مادی برای ادامه درگیری را در اختیار دارد و اینکه زمان به نفع آنهاست تا شاید معامله پرسودتری انجام دهند یا شرایط بهتری ایجاد کنند. بدیهی است چنین باورهایی از برداشتن گام هایی جدی برای تنش زدایی و همراهی با فرایند عادی سازی روابط جلوگیری می کند.

♦️پ- تداوم سرمایه گذاری های هنگفت به نوبه خود، سبب می شود رهبران رقیب، فرصت های بهبود شرایط و استانداردهای زندگی مردمشان را قربانی کنند. از نظر روان شناسی- اجتماعی نیز، تصمیم گیرندگان در متن محیط منازعه آلود، منجمد و فریز می شوند و در برابر راه حل ها و ابتکارات نوآورانه برای برون رفت از وضعیت منازعه، مقاوم و انعطاف ناپذیر می شوند. این سرمایه گذاری ها در نهایت حوزه های مختلف ملموس و ناملموس زندگی مردم را هدف می گیرد. بویژه اگر دو طرف منازعه ناهم تراز باشند، طرف ضعیف تر متحمل فشارهای شدیدتر برای تجهیز نظامی و بسیج همگانی می شود. در نتیجه از پیامدهای بنیادین زیست منازعه ای، این است که مسئله "بقا" محوریت می یابد و موضوع "ارتقا و توسعه ملی" تا آینده ای نامعلوم به محاق می رود. همچنین خوگیری با شرایط منازعه، صورتبندی نیروهای سیاسی-اجتماعی داخلی را به زیان نیروهای توسعه گرا و تحول خواه رقم می زند و از نظر منطقه ای و جهانی نیز اتحادسازی بر ضد طرف ضعیف تر آسان تر و دسترسی پذیرتر می شود. لذا در کنار دشواری و حتی محال شدن ارتقا، انزوا نیز گریبان جامعه را می گیرد و کشور برای حفظ موجودیت خود در مدار مناسبات متعارف بین المللی، دچار تنگناهای شدید می شود.

♦️ت-- علاوه بر عنصر روان شناختی، نقش عامل اقتصاد سیاسی در تداوم منازعات سرکش انکارناپذیر است؛ زیرا ادامه منازعه به تدریج به ظهور رهبران، نخبگان یا اولیگارشی های سیاسی-اقتصادی و نظامی نیرو‌مند می انجامد که از سرکش شدن منازعات سودهایی هنگفت می‌برند و منافع نهفته یا آشکاری در تداوم آن دارند. منافع می تواند مادی مانند ثروت، یا نمادین مانند ایدئولوژی و هویت باشد. در نتیجه نفع برندگان از منازعه، با به چنگ آوردن لایه های گوناگون تصمیم سازی و تصمیم گیری، بخش قدرتمندی را شکل می دهند که با بهره گیری ابزاری از نمادهای سیاسی- ایدئولوژیک و حتی تاریخی- ناسیونالیستی، با هرگونه نرمش یا سازش مورد نیاز برای حل و فصل کم هزینه تر و مسالمت جویانه مناقشه و دگردیسی ماهوی منازعات سرکش مخالفت و مبارزه می کنند.

♦️ث- از زاویه منافع ملی، زیان های سرسام آور زیست منازعه آلود، با همه دشواری ها و پیچیدگی ها، لزوم چاره جویی شتابنده برای گذار از آن را گوشزد می کند. عبور از وضعیت منازعه سرکش، نیازمند تصمیم سخت، پیچیده و راهبردی است. در برابر چنین تصمیم هایی مخالفان پرقدرت داخلی و خارجی از جمله سودبرندگان از تداوم منازعه، صف آرایی و قدرت نمایی خواهند کرد زیرا تغییر ماهیت منازعه، بحران هویت، موجودیت و کارکرد آنان را در پی خواهد آورد، اما عقلانیت حکمرانی، اهتمام به منافع راهبردی اکثریت مردم؛ نه اقلیت سوداپیشه را ایجاب می کند. رهبران سیاسی هوشمند در فرایند چنین تصمیم گیری هایی باید بدانند که دستیابی به خواسته های بیشینه ناممکن است و لذا باید به خواسته های بهینه بیاندیشند. آنان ناگزیر از انتخاب های مهم، دشوار، دردآور، خطرناک و پرهزینه در میدانی با داده های ناکافی، نامطمئن و حتی مشحون از اطلاعات نادرست و فریبنده و پر از اهداف متضاد و متعارض هستند. اتخاذ تصمیم های سخت و راهبردی مسئولیت اصلی رهبران سیاسی زمان شناس و فراستمند است تا با فراتررفتن از حلقه های منفعت گرا و بسته تصمیم سازی و با اتکا بر عقل جمعی کارشناسی ملت باور و آینده نگر، از هزینه کرد اعتبار شخصی نهراسند و بر عکس با تصمیم سنجیده، به هنگام، شجاعانه و راهبردی، بقای ملی را ضمانت کنند.

 

 

بازنمایی هویت جمعی مهاجران خارجی

 

مقاله پژوهشی

بازنمایی هویت جمعی مهاجران خارجی

فصلنامه مطالعات ملی، دوره 25، شماره 100، آذر 1403، صص 83-102

نویسندگان

محمدرضا بخت ور  1 مجتبی مقصودی   2 حجت اله درویش پور 3 محمدعلی خسروی 3

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی (جامعه‌شناسی سیاسی)، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

3 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

 10.22034/rjnsq.2024.459828.1612

 

چکیده

     بحث مهاجران خارجی، هویت جمعی آنان و پیامدها و تبعات ناشی از آن، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اندیشمندان علوم اجتماعی، محققان و سیاست‌گذاران جامعه بین‌المللی است. پژوهش حاضر که با رهیافتی نظری و با اتکا بر برخی مطالعات میدانی صورت گرفته، دو هدف را دنبال می‌کند؛ نخست، شناسایی مهم‌ترین مسائل هویتی مهاجران خارجی و دوم، عوامل تأثیرگذار بر هویت جمعی آن‌ها.

     در این مقاله، اصلی‌ترین مسائل در قالب چهار بعد زمینه‌های تاریخی، مسائل ناشی از جامعه مبدأ، مسائل ناشی از جامعه میزبان و چالش‌های نسلی مورد اشاره قرار گرفته و جمع‌بندی زیر حاصل شده است: 1- رفتارهای مهاجران در کشور میزبان تاحد زیادی از هویت جمعی و تاریخی آن‌ها ناشی می‌شود. 2- مهاجران همواره با تشابهات و تفاوت‌های فرهنگی در جامعه میزبان دست به گریبان‌اند. 3- مهاجرت باعث ایجاد تغییرات تدریجی در هویت نسل‌های جدید مهاجران می‌شود. 4- دولت‌ها از طریق تدوین و اجرای سیاست‌های مهاجرتی، تحصیلی و شغلی بر هویت مهاجران تأثیرگذارند. 5- در مسائل هویتی، نسل‌های دوم و سوم مهاجران بیشتر تمایل به پذیرش فرهنگ جامعه میزبان تا جامعه مبدأ را دارند.

 

کلیدواژه‌ها:

هویت جمعی، هویت ملی، هویت قومی، مهاجر خارجی، چالش نسلی

نوروز مبارک

نوروز مبارک

🔸 فرا رسیدن نوروز خجسته و عید سعید باستانی را به همه باورمندان به حوزه تمدنی- فرهنگی نوروز شادباش عرض می نمایم؛ امیدوارم در سال جدید در کنار هم و دست در دستان هم روزهای روشن، توام با صلح و شادی و رفاه را تجربه نماییم.

🔹مجتبی مقصودی

کتاب صلح نوروزی

 

کتاب صلح نوروزی

گردآوری: ماندانا تیشه‌یار و شیرین تاجیک

نشر همرخ با همکاری انجمن علمی مطالعات صلح ایران، اسفند ۱۴۰۳

 

این مجموعه، دستاورد نوروزنویسی‌های تنی چند از اعضای انجمن علمی مطالعات صلح ایران است. از کنار هم قرار گرفتن این یادداشت‌های کوتاه و بلند می‌توان چشم‌اندازی از جایگاه صلح در اندیشه نوروزی را دریافت و آن را دستمایه تفکرات عمیق‌تر و پژوهش‌های گسترده‌تر کرد. صلح و نوروز با یکدیگر پیوندی دیرینه و نسبتی چنان نزدیک دارند که انگار هر کدام را می توان به جای دیگری به کار برد. بر این باوریم که هم مکتب ایرانی صلح نیازمند اندیشه‌ورزی گسترده‌تر است و هم آیین ایرانی نوروز می‌تواند در چارچوب‌های نظری ژرف‌تر مورد مطالعه قرار گیرد.

مجموعه صلح نوروزی تقدیم می شود به نوروزیان، در هر کجای حوزه تمدنی نوروز که هستند و به هر شیوه‌ای که نوروز را جشن می گیرند. به امید آنکه اندیشه صلح‌دوستی و آیین نوروزی، ما مردمان از هم دور افتاده را بار دیگر به یکدیگر پیوند دهند.

فهرست مطالب

مناجات نوروزی – آقای رئوف آذری

منطق فرهنگی نوروز – دکتر نعمت‌الله فاضلی

جهان نوروزی – دکتر جواد رنجبر

صلح و نوروز – دکتر سید عبدالامیر نبوی

جشن نوروز: عالی‌ترین مظهر صلح – دکتر محمد منصورنژاد

نوروز و نظریه‌های روابط بین‌الملل – دکتر ماندانا تیشه‌یار

صلح نوروزی – دکتر نعمت‌الله فاضلی

نوروز و دیگری‌ها – خانم زهرا فاتح

نوروز؛ روز نو، نه روزی کهنه – دکتر محمد منصورنژاد

درفش صلح‌‌خواهی در گام‌های نوروزخوانان – دکتر مجتبی مقصودی

هدیه دادن، صلح نوروزی است – دکتر نعمت‌الله فاضلی

صلح در آینه نوروز – دکتر شجاع احمدوند

نوروز؛ چرا تفأل به حافظ؟ – دکتر محمد منصورنژاد

نوروز در شاهنامه – دکتر جواد رنجبر

نوروز و صلح زبان‌ها – دکتر مادانا تیشه‌یار

از دوشنبه تا دوشنبه در دوشنبه – دکتر بهرام امیراحمدیان

نوروز و گفتمان همکرایی منطقه‌ای – دکتر ماندانا تیشه‌یار

گوشواره عقیق – خانم سکینه اسدزاده

 

خانه ای بر بلندای عقلانیت و تدبیر

در مذمت حکم تخلیه  خانه اندیشمندان علوم انسانی

      کمتر نهاد دولتی و غیر دولتی در طول حیات جمهوری اسلامی می توان یافت که همچون خانه اندیشمندان علوم انسانی اینچنین خوش درخشیده باشد و در مدت زمانی کوتاه،  فراتر و فارغ از جناح ها و دسته بندی های سیاسی، محبوب جامعه ی علمی و اصحاب علوم انسانی و اجتماعی شده باشد. این خانه که بعد از وقایع سال 1388 و خانه نشینی جمع کثیری از اندیشمندان علوم انسانی و اجتماعی با هدف فراهم آوردن محیطی پویا، گفت و گو محور و دانش بنیان مبتنی بر مفاهمه میان نخبگان و اندیشمندان حوزه های مختلف علوم انسانی در سال 1390 تأسیس شد؛ در طول عمر کوتاه خویش منشاء خدمات گسترده ای بود که شاید مهمترین کارکرد آن ایجاد «نشاط و امید اجتماعی - علمی» در میان جامعه دانشگاهیان بود؛ تا امیدوار باشند و دریابندکه هنوز راههای مدنی طرح و بیان نقطه نظرات و اندیشه ها انتقادی و اصلاحی وجود دارد و همه مجاری و منافذ تأثیرگذاری و گفت و گوی انتقادی و مسالمت آمیز اختلافات و تفاوت ها و با نهاد قدرت و سیستم سیاسی مسدود نشده است و نظام هم هنوز به گونه ای متصلب نشده است که همه راه های ارتباطی با خود را ببندد.

 

     بسته شدن خانه اندیشمندان علوم انسانی فارغ از جنبه های حقوقی، این سوال را برای هر ناظر بی طرفی متبادر به ذهن می سازد که آیا آستانه تحمل نظام از گذشته نیز پایین تر آمده است؟ و چرا نظام تصمیم گیری و تصمیم سازی همه دست های پیش آمده از سوی جامعه فرهیختگانی که به رفاه و عظمت ملی می اندیشند را رد می نماید؟

           در شرایط فعلی؛ در حالیکه در سایه قوانین بازدارنده و محدود کننده  و رویه های موجود از سوی نهادهای اجرایی و نظارتی؛ احزاب و تشکل های سیاسی مستقل عملا به تعطیلی و انفعال کشیده شده و یا در بهترین حال با اتخاذ سیاست صبر و انتظار به امید تحولات آینده دلبسته اند؛ بسته شدن باب کنشگری علمی، فردی، مدنی و غیر سازمان یافته و آن هم از نوع حداقلی؛ پیام خطرناکی را به جامعه ی نخبگی  القاء می نماید که اصولا با چنین نهاد قدرتی، زبان گفتگو و مفاهمه کارساز نیست و این نهاد هر گاه فرصتی بدست آورد در حذف  جامعه فرهیختگی و ساحت های عمومی خواهد کوشید.

       و در آخر از دولت چهاردهمی که با وعده ی حفظ و احیاء حقوق محرومان و مظلومان و به حاشیه رانده شده ها بقدرت رسید و قرار بود صدای بی صدایان باشد؛ انتظار زیادی  نیست که اگر بخواهیم در خصوص موضوع چاره اندیشی نموده و به حرف درمانی بسنده ننماید و در آستانه سال جدید از آخرین ساحت های حوزه ی فرزانگی و حقوق شهروندی و مدنی دفاع نماید.

مجتبی مقصودی

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

منبع: روزنامه شرق، پنجشنبه ۷ فروردین ۱۴۰۴ | 27 March 2025

https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-220/986345-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1