دکتر مجتبی مقصودی

دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی


دانشیار رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
آخرین نظرات

۱۴۶ مطلب با موضوع «نقد، نظر و بررسی» ثبت شده است

۲۶
آبان

انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می کند:

 

نشست نقد و بررسی کتاب

ایرانِ به سوی جمهوری اسلامی

 

با حضور:

دکتر مجتبی مقصودی

دکتر سیدعبدالامیر نبوی

و دکتر حامد طاهری کیا (نویسنده کتاب)

 

زمان:

سه شنبه ۲ آذر ۱۴۰۰ ساعت ۱۶ الی ۱۸

 

لینک برگزاری نشست:

https://www.skyroom.online/ch/hossein5092811/ipsa

 

  • مجتبی مقصودی
۱۸
آبان

 

 

انجمن اندیشه و قلم برگزار می نماید:

رونمایی از کتاب

اسلام و دموکراسی در ایران؛

سیر مجادلات فقها و روشنفکران درباره نقش آرای مردمی در حکمرانی

 

باحضور:

دکتر امیر دبیری مهر نویسنده کتاب

 دکتر بیژن عبدالکریمی مدیر انتشارات نقد فرهنگ (ناشر کتاب )، 

دکتر قاسم پورحسن استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی، 

دکتر قدیر نصری عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی ،

دکتر مجتبی مقصودی رئیس انجمن علمی مطالعات صلح ایران،

و آقای امیر خوشنویسان شاعر معاصر متخلص به بیداد

 

عصر دوشنبه 24 آبان 1400

ساعت 18

خانه اندیشمندان علوم انسانی

پخش زنده از اینستاگرام انجمن اندیشه و قلم andisheqalam

  • مجتبی مقصودی
۱۶
آبان

 

همایش بین المللی

«جایگاه محیط زیست و مخاطرات تغییر اقلیم در مذاکرات صلح»

 

 

به همت مرکز صلح و محیط زیست و با همکاری انجمن علمی مطالعات صلح ایران(کمیته صلح و محیط زیست) ، مرکز تحقیقات و کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشکده علوم محیطی و به مناسبت روز جهانی مقابله با آثار جنگ بر محیط زیست (6نوامبر) برگزار می گردد.

 

 

 

 

سخنرانان:

 

  • دکتر معصومه ابتکار، بنیانگذار و رئیس هیات مدیره مرکز صلح و محیط زیست
  • دکتر حسین میرمحمد صادقی، رئیس مرکز تحقیقات و کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در دانشگاه شهید بهشتی
  • دکتر علی اکبر صالحی، معاون پژوهشی فرهنگستان علوم و رئیس سابق سازمان انرژی هسته ای ایران
  • آقای استفان پریسنر، هماهنگ­ کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران
  • آقای کلودیو پروویداس، نماینده برنامه توسعه سازمان ملل متحد در ایران
  • آقای وولف دیتریش هیم، سفیر اتریش در ایران
  • دکتر مجتبی مقصودی، رئیس انجمن علمی مطالعات صلح ایران
  • دکتر سید محمد مجابی، فعال محیط زیست و مدیر عامل شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی
  • دکتر اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست و عضو هیات مدیره مرکز صلح و محیط زیست
  • دبیر برنامه: دکتر هومان لیاقتی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و مدیر عامل مرکز صلح و محیط زیست

 

زمان:

سه شنبه 18 آبان 1400

ساعت 9:30 الی 12:00

 

مکان:

سامانه وبینارهای دانشگاه شهید بهشتی

لینک ورود مستقیم به سامانه وبینارهای دانشگاه شهید بهشتی:

https://www.sbu.ac.ir/web/webinar

  • مجتبی مقصودی
۰۳
آبان

 

مداحی و سیاست ورزی در جمهوری اسلامی ایران

(با تأکید بر مداحان و شاعران آئینی)

غلامرضا پابرجا .  مجتبی مقصودی

فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران

 پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 تیر 1400

 

چکیده

نفوذ کلامی- مذهبی مداحان در بدنه اجتماعی، مساجد و مراسم آئینی مذهبی در جمهوری اسلامی ایران و حمایت برخی از عناصر، لایه‌ها و نمادهای قدرت این گروه در تحولات مهم سیاسی از جمله انتخابات و... موجب ورود و تاثیرگذاری آنان بر مناسبات قدرت به مثابه گروه فشار و ذینفع گردیده است. اما با این وجود، سیاست‌ورزی مداحان و شاعران آیینی در کشور ما از انسجام و سامان مناسبی برخوردار نیست و همین مسأله بارها برای نظام تنش آفرین شده و موجب سقوط یا انحراف برخی از مداحان وشاعران آیینی و گروه‌های سیاسی نیز شده است.

پژوهش حاضر با کاربست روش توصیفی- تحلیلی مطالعه و بررسی خود را معطوف به مداحی و سیاست ورزی نموده و در بستر آن در تلاش بوده، تا در ابتدا، نگاهی اجمالی به تاریخچه و نیز وضعیّت کنونی برگزاری مراسم مداحی و شاعران آیینی افکنده، و سپس، فرایندهایی را که سبب شکل گیری مداحان سیاسی و به تبع آن مداحی های سیاسی در کشور شده است را مورد واکاوی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها: مداحی  مداح  سیاست ورزی  جمهوری اسلامی  مناسک و آئین

 

  • مجتبی مقصودی
۲۸
شهریور

صلح و چالش های پیش رو

مصاحبه دکتر امیر دبیری مهر با دکتر مجتبی مقصودی در برنامه گفتاورد

به مناسبت روز جهانی صلح

 

 

 

اگر پنج آرمان و هدف و ارزش بزرگ را برای بشر متصور باشیم که تقریبا در ادوار مختلف تاریخ در مورد آن اجماع وجود داشته باشد، آن پنج مفهوم عبارت است از عدالت، آزادی، امنیت، رفاه و صلح

خوب است بدانیم که متاسفانه بشر در پاسداری از صلح کارنامه درخشان و روشنی ندارد و شاید در طول تاریخ زندگی بشر، تنها حدود صد و پنجاه سال از عمر خود را در صلح کامل بوده و بقیه سالها را به نحوی در جنگ و ستیز درگیر بوده است. از این جهت بیست و یک سپتامبر یا سی ام شهریور ماه، روز جهانی صلح نام گرفته است.

آقای دکتر امیر دبیری مهر با دعوت از آقای دکتر مجتبی مقصودی، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی و رئیس انجمن علمی مطالعات صلح ایران، به گفت وگو پیرامون موضوع مفهوم صلح و چالشهایی که صلح را در منطقه و جهان تهدید می کند و اینکه چه رهیافتهایی را  می شود برای تامین و استمرار صلح اتخاذ کرد، پرداختند

علاقمندان می توانند برنامه گفتاورد را دوشنبه بیست و نهم شهریور ماه، از ساعت دوازده، از روی موج اف ام ردیف نود و چهار مگاهرتز، موج آشنای شبکه رادیویی تهران شنونده باشند و تکرار همین برنامه را فردای همان روز، ساعت دوازده بشنوند.

 

goftavard_radio_tehran@

  • مجتبی مقصودی
۲۷
شهریور

 

 

سمپوزیوم ملی زنان

 

 

 

 

 

 

  • مجتبی مقصودی
۱۷
شهریور

بیانیه انتقادی 12  انجمن علمی نسبت به حکم برکناری دکتر بیژن عبدالکریمی

 

به قرار اطلاع، دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس رأی هیأت رسیدگی به تخلفات انتظامی اعضاء هیأت علمی آن دانشگاه و بدون توجه به رأی دادگاه عمومی مبنی بر لغو حکم تعلیق ایشان، به خدمت جناب آقای دکتر بیژن عبدالکریمی، عضو محترم هیأت علمی آن دانشگاه پایان داده است. این برخورد مغایر با شأنیت نهاد دانشگاه، ارزش ها و هنجارهای علمی و آزادی های آکادمیک ارزیابی شده و گویا صدور چنین احکامی در مورد اعضاء هیأت علمی تنها منحصر به این حکم هم نبوده است.

دکتر بیژن عبدالکریمی که به خاطر بیان دیدگاه های انتقادی و دلسوزانه اش از کار برکنارشده، چهره ای است که به تعهد علمی، خردورزی انتقادی، دلبستگی به فرهنگ دینی و ملی و دلسوزی عمیق به کشور و مردم ایران اشتهار دارد. درنتیجه، چنین تصمیمی موجب حیرت و ناخرسندی دانشگاهیان و فرهیختگان کشور شده است و می تواند موجی از ابهام و ناامیدی را در فضای علمی کشور به خصوص دانشجویان ایجاد کند.

رشد و شکوفایی دانشگاهها به خصوص در رشته های علوم انسانی و اجتماعی مستلزم رعایت موازین استقلال علمی دانشگاه ها و آزادی و امنیت دانشگاهیان در ابراز دیدگاه های انتقادی است. بر همین اساس، چگونگی برخورد با محققان، نویسندگان و روشنفکران، مهمترین معیار و ملاک ارزیابی مدیران موسسات آکادمیک، دولت ها و حکومت ها از نظر ارزش گذاری به پیشرفت علمی تلقی می شود.

انجمن های علمی امضاء کننده این بیانیه در پاسداشت از آزادی علمی و قدرشناسی از اندیشمندان دردمند و دلسوز کشور و به منظور تحقق شکوفایی علمی ایران عزیز، از مسئولان مربوطه می خواهند که در این گونه تصمیمات تجدید نظر کنند و خود مشوق استادان دانشگاه برای آزاداندیشی، ارتقاء فضای نقد علمی و بررسی منصفانه در محیط های علمی باشند و اجازه ندهند کسانی که با مقتضیات کار علمی بیگانه اند در مسیر توسعه علمی خلل وارد کنند.

دستور رئیس محترم دانشگاه آزاد اسلامی برای توقف اجرای حکم اخراج این استاد محترم تا بررسی مجدد در هیأت عالی تجدید نظر آن دانشگاه، موجب امیدواری و نشانه اثرگذاری افکار عمومی و انذار اهل قلم به این اقدام غیرمتعارف و ناموجه است. با این حال، انتظار می رود این اقدام درباره افراد و موارد مشابه دیگر هم اعمال شود؛ و مهمتر اینکه تصمیماتی اتخاذ شود که اجازه ندهد اعضای هیأت علمی به خاطر اظهار نظرهای علمی وانتقادی خود با مؤاخذه، محدودیت و محاکمه روبرو بشوند.

16 شهریور 1400

 

انجمن انسان شناسی ایران

انجمن ایرانی اخلاق در علوم و فناوری

انجمن ایرانی تاریخ

انجمن ایرانی حقوق اداری

انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

انجمن جامعه شناسی ایران

انجمن جمعیت شناسی ایران

انجمن حقوق شناسی ایران

انجمن علمی حقوق اساسی ایران

انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی

انجمن علمی مطالعات صلح ایران

انجمن علوم سیاسی ایران

  • مجتبی مقصودی
۲۲
مرداد

 

 

از دست رفتن فرصت ملت-دولت‌سازی در قرن‌بیستم، شرایط نامساعدی برای افغانستان در قرن بیست و یکم ایجاد نمود

 مصاحبه مجله ایرانی روابط بین الملل با دکتر مجتبی مقصودی  *

پرونده امرداد 1400

 

دکتر مجتبی‌مقصودی، استاد دانشگاه و ریاست انجمن علمی مطالعات‌صلح‌ایران در گفتگو با مجله‌ایرانی‌ روابط‌ بین‌الملل در خصوص ریشه‌های فرهنگی، هویتی و قومیتی‌ ظهور مجدد طالبان در افغانستان بیان داشتند که، تحلیل و تبیین قدرت‌یابی مجدد طالبان تنها در بستر زمینه‌ها و ریشه‌های فرهنگی، هویتی و قومی نوعی تقلیل‌گرایی و ساده‌سازی صورت‌مساله است. در واقع بازگشت پرقدرت و مجدد طالبان به صحنه سیاسی افغانستان محصول مجموعه عوامل پیچیده‌ای است که یک سر آن در داخل مرزهای‌ملی افغانستان و سر دیگر آن در اقصی نقاط منطقه با همراهی بازیگران منطقه‌ای و قدرت‌های‌بزرگ جهانی به همراه دستگاه‌های اطلاعاتی است که عرصه را بر ملت افغانستان تنگ کرده است و جنگ را به ایالات و ولایات و ولسوالی‌ها گسترانده‌ و شهر‌های بزرگ را در محاصره و مخاطره قرار داده است.

به اذعان دکتر‌مقصودی، از منظر فرهنگی، هویتی و زبانی در افغانستان با جامعه‌ای به شدت ناهمگون‌ مواجه‌ایم که اجماع‌سازی در میان آنان کاری بس دشوار است. تاجیک‌ها، هزاره‌ها، پشتون‌ها، ازبک‌ها، ایماق‌ها، ترکمن‌ها، بلوچ‌ها، نورستانی‌ها، پشه‌ای‌ها، قزلباش‌ها، براهویی‌ها، پامیری‌ها، سادات در کنار تنوع‌زبانی، تعلقات و عصبیت‌های رادیکال مذهبی شیعی-سنی-وهابی‌ و تعارضات‌ سنت-مدرنیته و نیز شهری-روستایی و ایلی، شرایط شکننده‌ای را تنها به لحاظ فرهنگی، هویتی و قومی در افغانستان رقم زده است. در کنار این شکاف‌ها و ناهمگونی‌ها،تعارضات‌ بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی و جنگ‌های نیابتی‌ را نیز باید به این مجموعه افزود که به استفاده ابزاری از هر یک از این گروه‌های هویتی-قومی مبادرت ورزیده‌ و در آشفته‌ بازار افغانستان به بهانه‌ها و تحلیل‌های مختلف به‌دنبال بهره‌گیری در راستای منافع خود هستند. به باور این استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی و بین‌المللی‌، به عبارتی بروز و ظهور هم‌زمان همه شکاف‌های متقاطع و موازی موجبات پراکندگی فرهنگی و اجتماعی و تشدید بحران و بهره‌گیری طالبان از این موقعیت شده است.

به باور دکتر‌مقصودی، از دست رفتن فرصت دولت-ملت‌سازی از سوی دولت‌های نوگرا در قرن‌بیستم و بالنتیجه‌ ناتوانی کافی و وافی در هضم و کاهش تعلقات هویتی و قومیتی‌ و خاص‌گرایی، شرایط نامساعدی را در قرن بیست و یکم رقم زد که امروزه‌روز امکان فراگیر دولت-ملت‌سازی‌های فراگیر در عصر جهانی‌شدن و گسترش رسانه‌ها و انقلاب در عرصه‌های ارتباطی-اطلاعاتی را بسیار مشکل ساخته است. از این منظر از ابتدای قرن‌بیستم تا آستانه دهه‌سوم قرن‌بیست و یکم،هیچ‌یک از الگوهای‌ همبستگی‌ملی از گذشته تا به‌حال امکان تحقق و کاربست‌ تمام‌عیار را نداشته و نیافته‌اند.

به اذعان آقای دکتر‌مقصودی، نه الگوی همانند‌سازی و شبیه‌سازی از نوع غربی و کمونیستی و اسلامی و نه الگوهای کثرت‌گرایانه و دمکراتیک در افغانستان توفیق اینکه جایگاه هژمونیک‌ داشته و نقش تمام‌کنندگی بیابند نیافته‌اند و عملا موجب ظهور و بروز دولت‌های شکننده در افغانستان مشابه دولت دموکراتیک اما ناکارآمد وایمار‌ در بین دو جنگ اول و دوم جهانی در آلمان شده‌ که نهایتا این ضعف و ناتوانی موجبات روی کار آمدن حزب ناسیونال‌-سوسیالیست به رهبری آدولف‌هیتلر شد و در افغانستان این دولت وایمار‌گونه موجبات روی کار آمدن طالبان خواهد شد.

دکتر مقصودی همچنین بر این نکته اذعان داشتند که، ساخت و بافت قبیله‌ای و وجود جنگ‌سالاران محلی در کنار ناتوانی دولت‌های پسا‌طالبان و فساد سیاسی-اقتصادی دولتمردان و پول‌پاشی رقبا در شرایط رکود اقتصادی و بیکاری، عرصه را بر افغانستان دموکراتیک، شهرها و جامعه‌‌مدنی و فرهیخته تنگ کرده است. تعدد بازیگران دخیل داخلی و خارجی و مداخلات آشکار و نهان در جامعه‌ای با هویت‌های سخت ایدئولوژیک و تعصبات‌قبیله‌ای عملا موجب تطویل بحران در این کشور گردیده است و خاتمه دادن به این بحران فراگیر نیازمند عزم جامعه‌ملی به همراه رهبری نخبگان فکری میدانی ملی‌گرا است.

دکتر‌مقصودی در ادامه و در خصوص موضع جمهوری اسلامی‌ایران نسبت به طالبان بیان داشتند که، البته حمایت ایران از گروه‌طالبان به صورت رسمی و علنی نیست و هنوز جمهوری اسلامی‌ایران موضع حمایتی جدی، کامل و تمام عیاری نسبت به این گروه اتخاذ نکرده است و بیشتر در حال محاسبه سود و زیان تصمیمات و در عمل سیاست کج‌دار و مریز را پیشه خود کرده است. به باور ایشان، مشخصا اتخاذ سیاست کج‌دار و مریز متاثر از چند نکته است. اول تعارضات‌ و بلا‌تکلیفی در جمع‌بندی نهایی نظام نسبت به گروه‌طالبان است که هسته‌های سخت‌تر تصمیم‌گیری در نظام سیاسی کشور مدافع سیاست‌های حمایتی و در مقابل، نیرو‌های میانه‌رو در درون نظام مخالف اتخاذ رویکرد و مواضع حمایتی هستند. هر‌چند هیچکدام از نیروهای تصمیم‌گیر در خصوص طالبان موضع‌گیری شفاف و صریحی را انجام نداده‌اند. در عین حال فراموش نکنیم که مجموعه نیروهای تصمیم‌گیر در عرصه سیاست‌خارجی نیم‌نگاهی به اراده بالاترین مقام کشور دارند تا جهت‌گیری‌های خود را مطابق با منویات سکاندار‌ نظام‌سیاسی کشور تنظیم نمایند.

به بیان این استاد دانشگاه، یکی از مهمترین موانع اتخاذ رویکرد صریح و شفاف حمایت‌گرایانه از طالبان از سوی دستگاه‌‌دیپلماسی کشور، مخالفت افکار‌عمومی و قاطبه جامعه‌سیاسی و نخبگان علمی با طالبان است که موجبات انزجار جامعه‌ملی نسبت به این گروه را فراهم ساخته است و قدرت مانور حمایت از طالبان را از دولتمردان سلب کرده است. به باور دکتر‌مقصودی، جمهوری اسلامی‌ایران در راستای اتخاذ این رویکرد که دشمن دشمن‌ من دوست من است، برای ضربه‌پذیر کردن منافع آمریکا و متحدین‌ این کشور، گهگاه تحرکات اعلام‌نشده‌ای در حمایت از این گروه داشته است. ولی به صورت سیاست‌رسمی و اعلام شده تبلور نیافته است.

ریاست انجمن علمی مطالعات صلح‌ایران در پایان اذعان داشت که، تنوع بازیگران ایرانی دخیل در مسائل افغانستان و نیز تفاوت برداشت میان میدان و دیپلماسی، عرصه را بر سکانداری متحد در خصوص افغانستان تنگ و تا حدودی نا‌هماهنگ و غیر‌ممکن ساخته که متعاقب آن از سوی هر یک از بازیگران سیکنال‌های متفاوتی داد ه می‌شود و عملا به وضعیت کنونی ختم شده است.

 

*عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و ریاست انجمن علمی مطالعات‌ صلح‌ ایران

 تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

شنبه 16 مرداد 1400

 

 

  • مجتبی مقصودی
۰۳
تیر

ایران و انعقاد دو پیمان مودّت تاریخ ساز در سال 1921

مجتبی مقصودی

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی . واحد تهران مرکزی. ایران

و عضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران

 

     سال 1921 برای ایران به لحاظ انعقاد پیمان های تاریخ ساز با همسایگان سال مهمی تلقی می شود. از اولین ماه های سال 1921 به فاصله پنج ماه، مقامات رسمی کشور بر دو پیمان مودت و دوستی مهم صحه گذاردند که مناسبات نوین کشور ما را در قرن جدید با همسایه قدرتمند شمالی و همسایه هم زبان شرقی شکل بخشید. این دو قرارداد از حیث اهمیت و فراگیری در طول یکصد ساله اخیر از جمله تأثیرگذارترین و مبنایی ترین قرار دادهایی بوده است که عملا روابط ایران با این دو کشور را ساماندهی و جهت بخشید.

    اولین قرارداد در اسفند 1299 ه.ش همزمان با کودتای سوم اسفند و چند سال بعد از انقلاب بلشویکی و استقرار دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی منعقد شد؛ کشور جدید الولاده ای که از دل سرنگونی امپراطوری تزاری سربرآورد و در تلاطم جنگ در اقصی نقاط کشور و مرزهای خود با کشورهای متخاصم و ضد انقلابیون روس معروف به روس های سفید قرار داشت و بعد از کنگره 1920 باکو، جا پایی از نفوذ عقاید انقلابی خود را در قلوب ملل ستمدیده شرق و از جمله ایران جستجو می کرد و قرارداد 1921 را با احتساب ملاحظات استراتژیک جدید قراردادی ضدامپریالیستی و ضد الگوی توسعه طلبانه تزارها در راستای منافع ایران برمی شمرد.

    قرارداد دوم با افغانستان در تیرماه سال 1300 (1921) یا دومین سالگرد استقلال این کشور از انگلستان و سلطنت امان الله محقق شد. امان الله شاهی که بعد از ترور پدر با حمایت علما و رهبران اقوام در سال 1919 به تخت شاهی نشست و اعلام استقلال کرد؛ مرزهای امن کشور خود را در همسایگی ایران جستجو می کرد که بعدا مهمترین متحد این کشور نیز تبدیل شد و تعاملات رهبران دو کشور بستر بسیار مناسبی را برای تأمین اهداف دو کشور در ایجاد ثبات و توسعه در سایه همزیستی مسالمت آمیز و روابط دوستانه و برادرانه فراهم ساخت.

هر دو پیمان در شرایط گذار در نظام بین الملل بعد از جنگ جهانی اول و استقرار نظم نوین جهانی و نیز در شرایط گذار در ساختار نظام سیاسی سه کشور ایران، افغانستان و اتحاد جماهیر شوروی منعقد گردید. در واقع خاتمه جنگ جهانی اوّل و تضعیف قدرت های مسلط جهانی و از جمله انگستان که با امواج استقلال خواهی مستعمرات آغاز شد و در ایران نیز تضعیف مواضع استعمارگر پیر را بدنبال داشت که تبلور خود را در مخالفت مجلس دوره ششم مشروطه با قرارداد 1919 یافت و عملا مرگ قرارداد تحمیلی و یکجانبه قرارداد کاکس- وثوق الدوله را رقم زد.

اما پیمان های 1921 در زمانی منعقد شد که در هر سه کشور کم و بیش نسل جدیدی از سیاستمداران با خاستگاه، اهداف و رویکرد های متفاوت اداره کشور و نظام سیاسی کشور را بر عهده گرفتند. این پیمان ها همچنین نسل جدیدی از قراردادها در اوایل قرن بیستم با هدف تأمین منافع متقابل، حسن همجواری و همزیستی مسالمت آمیز، گسترش مراوادات، حل و فصل اختلافات پیشین و چشم اندازسازی را در مناسبات فیمابین با مسئولیت دولت های نوین را موجب شد.

   بنظر می رسد این دو پیمان گام های اولیه ای در شکل دهی به دولت- ملت های نوین و تلاش های قابل توجهی در استقرار و تثبیت دولت های توسعه گرایی است که روند توسعه و پیشرفت ملی را از مسیر صلح سازی، ایجاد امنیت و ثبات و پیوندهای عمیق منطقه ای جستجو کرده و بدنبال کاهش زمینه های اختلافات و به ویژه اختلافات تاریخی، ارضی و مرزی هستند. کشورهایی که بعد از دوره های متمادی جنگ و درگیری در آستانه فروپاشی، مجددا ققنوس وار سر برآورده و در سایه اراده ملت های خود قدم در راه استقرار دولت های نوین نهاده اند.

   پیمان دو جانبه دو کشور ایران و افغانستان در سال های بعد الگو و طلیعه همکاری های عمیقی میان دو ملت گردید که نمونه هایی از این پیمان ها با دیگر همسایگان نظیر ترکیه و عراق هم ظهور و بروز یافت.

این یادداشت ضمن اذعان بر وجود موانع و بازدارنده های تعمیق روابط فیمابین و همگرایی تمدنی، به ویژه موانع و آسیب های هیدروپولیتیک و تشتت رهبران همسو؛ اراده و سرنوشت مشترک دو ملت را در به حاشیه رانی این تنگناها و آسیب ها قطعی دیده و امیدوار است در چارچوب بصیرتی فرهنگی و تاریخی همگرایی دو ملت و دو دولت تحقق یابد.

 

کلید واژه ها: ایران، افغانستان، امان الله شاه، پیمان نامه 1921، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی،

منتشره در ویژه نامه:

« در سایه صدسالگی درخت دوستی»

به قلم دانشگاهیان ایران و افغانستان

به کوشش دکتر رز فضلی و دکتر ماندانا تیشه یار

یکم تیرماه/سرطان 1400

منتشر شده در سایت دیپلماسی ایرانی

به اهتمام دانشگاه علامه طباطبایی و  دانشگاه بیرجند

صص 59- 60

 

 

  • مجتبی مقصودی
۱۸
خرداد

برجام‌ به مثابه بخشی از هویت هزار‌توی سیاست‌خارجی ج.ا.ا

 گفتگو با دکتر مجتبی مقصودی

مجله ایرانی روابط بین الملل. گزارش پرونده. ویژه خرداد 1400

 

 


دکتر مجتبی‌مقصودی استاد علوم‌سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی و ریاست انجمن علمی مطالعات صلح‌ایران در گفتگو با مجله ایرانی روابط بین‌الملل در خصوص آینده سرنوشت برجام‌ در پایان دولت دوازدهم بیان داشتند که، تجربه بیش از دو دهه اخیر در سیاست‌خارجی جمهوری اسلامی‌ایران نشان داده است که قوه‌مجریه در فرایند سیاست‌خارجی بیشتر کنشگر‌ منفعل تصمیمات حاکمیتی است و قدرت مانور جدی ندارد، لذا با رفتن یا آمدن دولت‌ها تغییرات قابل‌توجه برآمده از اراده ملت در انتظار سیاست‌خارجی کشور نیست که در حال حاضر نیز انتظار تغییرات بسیار متفاوتی را داشته باشیم.


دکتر‌مقصودی در ارتباط با سرنوشت و آینده برجا‌م در دولت سیزدهم اذعان داشتند که، به نظر می‌رسد در ارتباط با برجام‌ تصمیم کلی نظام معطوف به ادامه کج‌دار و مریز برجام‌ خواهد بود. در واقع با دست پس‌زدن‌ و با پا پیش کشیدن ادامه خواهد یافت، بدین لحاظ می‌توان مدعی شد مثل همه‌ی مشکلات، مسائل و مصائب‌ملی در این کشور چون گرانی، سوء‌مدیریت، تورم، فساد‌سیاسی-اقتصادی، اقتصاد رانتی‌ و.... که گویا خاتمه‌ای برای آنها متصور نیست و پرونده آن بسته نخواهد شد، بر‌جام نیز چون استخوان لای‌زخم در فرآیند سیاست‌خارجی کشور باقی خواهد ماند و به بخشی از هویت هزار‌توی سیاست‌خارجی کشور بدل خواهد شد.


این استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل سیاسی در ادامه و در خصوص تیم مذاکره‌کننده احتمالی آینده اذعان داشتند که، در همه دنیا تبحر، زیرکی و تکنیک‌های مذاکراتی‌ از سوی دیپلمات‌ها در راستای تامین منافع‌ملی، فاکتور مهمی در راستای سیاست‌خارجی کشورها ارزیابی می‌شود، حال آنکه در جمهوری اسلامی‌ایران این مهم جایگاه محوری نداشته و اصولا در اولویت کارگزاران نظام قرار ندارد و بدین لحاظ می‌توان مدعی شد که شایستگی و توانمندی حرفه‌ای وزنی در معادلات‌ سیاسی و ساختار قدرت ندارد. همچنین به باور دکتر‌مقصودی، قدر‌ناشناسی و برچسب‌زنی که در تاریخ‌معاصر به بخشی از فرهنگ‌سیاسی بدل شده است و اصولا سرنوشت مذاکره‌کنندگان در حوزه صلح و مصالحه با تهمت و افتراهای‌ تاریخی همراه خواهد بود، برخلاف جنگ‌طلبان و آتش‌افروزان که در‌صدر نشسته و قدر دیده‌اند.


دکتر مقصودی در پایان اذعان داشتند که، مشخصا بر‌خلاف دور اول مذاکرات در مورد بر‌جام در دوره اوباما‌، وزن تیم مذاکره‌کننده و دستگاه‌دیپلماسی به شدت تقلیل یافته و تاثیر جدی بر تصمیم نظام بر شیوه تعامل با طرف‌های مذاکره‌کننده نخواهد داشت، و در این مرحله تیم مذاکره‌کننده بیشتر مجری اوامر و نواهی‌ تصمیم‌گیرندگان و سیاستگزاران کلیدی نظام خواهد بود و ابتکار عمل و مهارت مذاکره‌کنندگان در حاشیه رینگ خواهد بود.

آدرس:

http://www.iirjournal.ir/fa/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%87/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%87.html

پرونده خرداد ماه (iirjournal.ir)

گزارش پرونده خرداد 1400.pdf

 

  • مجتبی مقصودی